Tijdsbesteding

Na het laatste schilderij kom ik niet meer tot veel. Ik doe wat noodzakelijk is in het huis en voor het eten e.d. maar verder ben ik hoofdzakelijk consumptief bezig. Ik lees en ik kijk films of series (zij het wel trappend op mijn hometrainer). Maar af en toe kriebelt er iets. Dan wil ik toch wat creëren, al weet ik niet direct wat.

Soms denk ik weer wat te gaan schilderen, maar dit keer op een vrijere en lossere manier. Gewoon wat op het doek kwakken en kijken wat ervan komt vanuit fantasie. Maar iets houdt me tegen om daar verf aan te verspillen. Of ik denk: waarom geen boek schrijven? Ik schreef er ooit al één onder pseudoniem en dat gaf ik uit bij Kobo (gratis). Alsnog heb ik weinig lezers van dat boek. Eén lezer gaf een recensie en die was goed. Het is niet bepaald bemoedigend als je een boek schrijft en vrijwel niemand leest het. Maar wat kan het me eigenlijk schelen. Ik lees over andere (echte) schrijvers (die succes hebben met hun boeken) dat ook bij hun schrijven een soort innerlijke drang is. Ze hebben het gevoel dat er ´iets uit moet´ door middel van het geschreven woord. Ze beginnen gewoon te schrijven zonder voorafgaand duidelijk plan aangaande hoe het boek zal aflopen. Daar heb ik ook zin in. Ongeacht of ik wat ik schrijf ooit zal delen. Ik heb gewoon zin in het bezig zijn ermee op zich. En nee, het zal geen autobiografie zijn, al verwerkt elke schrijver elementen van wat hij zelf heeft meegemaakt of gezien bij anderen in zijn boek.

Het kost niets om te gaan tikken op je laptop en wat niet bevalt kan gewist worden. Ik heb er zin in, maar heb nog geen begin gevonden zodat ik nog niet zover ben dat ik er echt voor ga zitten. Maar het zit te borrelen in mij.

Ik denk dat elke mens een behoefte heeft aan input in de vorm van belevenissen in vivo of via informatie in geschrift of beeld. Maar daarnaast heeft een mens ook behoefte aan output. Dat wil zeggen: de behoefte om zich te uiten. Sommigen doen dat door ellenlange verhalen te spuien tegenover al dan niet gewillige toehoorders. Ik merk dat mijn behoefte aan die manier van delen steeds minder wordt. Anderen doen het in de vorm van kunst, zoals schilderen, tekenen en andere beeldende kunst, films of foto´s maken, zingen, een instrument bespelen, sporten of dansen. Ik kan genieten van al deze vormen waarin mensen zich uiten. Wat mij het meest raakt is de dans. Ik kan letterlijk stilletjes in tranen uitbarsten als ik een mooie dans zie. Mij boeien daarbij het meest de modernere dansvormen.

Tja, het zijn mooie en activerende gedachten om weer wat te gaan creëren, maar nu rest nog de uitvoer daarvan! Nu eerst maar even de was uit de machine halen en ophangen en daarna nog even mijn dagelijkse portie ´meedoen met NL in Beweging´. Voor ik het weet is het dan alweer tijd voor koffie. En dan lokt het zonnige terras en een boek waarin ik verdiept ben. Daarna is het mijn beurt om te koken. En zo gaat er weer een dag voorbij zonder dat ik met mijn plannen ben begonnen. Ach ja, het mag zo zijn, want niemand zit erop te wachten dat ik die plannen ten uitvoer breng. ?

Deze buurt wordt ook opgepimpt

Uitzicht vanaf mijn hometrainer op de vallende duisternis buiten ?
Ik word zo blij van die gele klaver ?

Wij wonen hier in het oude deel van het dorp Alhaurin de la Torre, de dorpskern. Vroeger was dit een nederige buurt, maar nu kan je dat eigenlijk niet meer zeggen. Hoewel wijzelf een bescheiden atico bewonen met een dakterrasje kijken we uit op behoorlijk grote huizen met veel kamers en zeker wel meer dan één badkamer (wat hier heel gewoon is). Je merkt dat de mensen het goed hebben, omdat hun huizen waarschijnlijk al afbetaald zijn. Het is doodnormaal dat mensen in de ochtend naar buiten gaan om op een terras te ontbijten. Hier is het voor veel mensen gebruikelijk dat ze opstaan met alleen een kopje koffie en een koekje. Om een uur of 10 in de ochtend gaat men dan het eigenlijke ontbijt nuttigen op een terras, gezellig keuvelend met bekenden uit de buurt. Dat geldt voor de hier wonende gepensioneerden, maar even goed voor jongere mensen, zoals moeders. Zij brengen hun kinderen naar school, gaan dan een uurtje sporten en nemen daarna plaats op één van de vele terrassen die het dorp hier telt. Zowel op doordeweekse dagen als in het weekend zitten veel terrassen hier vol. En het zijn de inwoners van dit dorp die de terrassen hoofdzakelijk bemannen met daartussen slechts een enkele bleke of roodverbrande ´guiry´ (buitenlander uit het noorden). Voor meer toeristen moet je in Torremolinos of Benalmadena zijn.

Als wij in de ochtend onze wandeling maken komen we langs volle terrassen waar luid gesproken en gelachen wordt. Een gezellige boel! ´Ik heb het idee dat men hier heel tevreden is met zijn leven en dat er weinig haat en nijd is of onvrede,´ zeg ik tegen mijn wederhelft, terwijl we langs weer een groepje mensen lopen die midden op de stoep in een levendig gesprek zijn. ´Misschien verbeeld ik het me en lijkt het mooier dan het is,´ voeg ik eraan toe. Maar Ahmad bevestigt wat ik zeg en meent dat het best kan kloppen. Het leven gaat hier door in een bepaald ritme en de mensen zijn tevreden met hoe het gaat.

Zoals ik al eerder in dit weblog schreef, hebben ze onze doodlopende straat aan weerskanten afgezet met bloembakken en mag er niet meer geparkeerd worden. Ter compensatie is er beneden onze straat een grote parkeerplaats aangelegd, waar men gratis kan parkeren. Via een lift of trap kan men vanaf die parkeerplaats in onze straat komen. Heel handig eigenlijk! Nu wordt de zone waar niet geparkeerd mag worden nog verder uitgebreid met de straat die toe leidt naar onze en nog wat zijstraten die ook al bloembakken hebben aan weerszijden. Een mooi plan dat waarschijnlijk te maken heeft met de aankomende lokale verkiezingen hier. Wij kunnen nu tijdelijk onze ondergrondse garage niet bereiken en moesten onze auto op de parkeerplaats beneden zetten, zoals ook de andere buurtbewoners.

Ahmad was er niet blij mee. ´Ze halen mijn auto daar weg als ik in Nederland ben en er een half jaar niet in rijd.´ ´Hoezo dat? Je betaalt toch wegenbelasting en hebt toch het recht om je auto zo lang te parkeren als je wilt?´ Dat doe ik ook in Nederland. Nee dus. In Spanje schijnt dat anders te zijn, zoals zoveel dingen hier anders zijn dan in Nederland. Ik merk dat Ahmad ermee zit. We gaan 4 april weg en het hele karwei van de nieuwe bestrating zal drie maanden in beslag nemen. Wij zijn er dan niet om de auto terug te zetten in de garage.

´Misschien kan je de sleutel van de auto aan Miguel (de kattenman) geven als we weggaan´, zeg ik, terwijl we arm in arm aan het wandelen zijn. ´Dan kan hij hem voor je wegzetten.´ ´Kan jij gedachten raden of wat?´ vraagt Ahmad verbaasd. ´Ik zat datzelfde net te denken!´ ´Nee´, lach ik. ´Ik dacht het gewoon.´

Dezelfde dag heeft Ahmad het gevraagd aan Miguel en die wil het natuurlijk voor hem doen, zoals dat hij ook de schaarse binnenkomende post uit ons postbusje wil legen en onder onze deur wil schuiven.

Update herstel heup na gammanail operatie

Niets is wat het lijkt. Ik zag dit in de verte en fotografeerde het met mijn zoemlens. In het witgrijze papier of plastic zag ik vanuit de verte een koeienkop met een stukje lichaam. Zijn snuit wijst naar rechts (voor de toeschouwer). Ahmad ziet het er niet in. Het oranje erachter kon ik niet thuisbrengen. Ik zie nu dat het een plastic pion is die van de straat gehaald moet zijn. ? Het brengt me terug naar mijn kindertijd toen ik in de wolken, in de vouw van een gordijn of in het patroon van een kleed van alles zag. Nu heb ik dat eigenlijk nog steeds, maar ik besteed er minder aandacht aan.

In november 2017 brak ik mijn heup en deze werd geopereerd door middel van een gammanail. Ik was toen net 67 jaar Dat gebeurde pas na ruim drie dagen en daardoor was het bot versplinterd en kon de heup minder goed aangehecht worden dan de chirurg had gewild. Hij waarschuwde toen al dat het rechterbeen nu naar binnen gedraaid stond. Maar hij verzekerde me daarbij dat dit goed kon komen door revalidatie en training.

Toen ik in Nederland naar een specialist ging voor controle werd me verteld dat mijn ene been nu korter was dan het andere. Dat ik waarschijnlijk speciale schoenen nodig zou hebben en dat ik me die kon laten aanmeten. Maar ze voorspelde ook dat ik nooit meer zo zou kunnen lopen als voorheen. Dat kon ik wel vergeten, mede gezien mijn leeftijd. Dat was niet erg bemoedigend.

Daarna ging ik naar fysiotherapie en daar werd me verteld dat een speciale schoen niet nodig was. Er werden met mij oefeningen gedaan en ik werd gemasseerd. Ik kon daar vervolgens fietsen op een hometrainer. De fysiotherapeute vond dat mijn herstel niet normaal verliep. Ze gaf het voorbeeld van een andere patiënt die net als ik ook niet opschoot met haar herstel. Deze had zich opnieuw laten opereren en had nu een kunstheup waar ze heel blij mee was. De fysiotherapeut ried mij hetzelfde aan. ´Ik heb zo met je te doen als ik je hier weg zie strompelen,´ zei ze. Het maakte me behoorlijk moedeloos, te meer omdat de pijn bij het lopen bleef aanhouden en ik bepaalde bewegingen niet kon maken. Om te kunnen blijven fietsen (wat sowieso goed is na een heupoperatie) kocht ik een hometrainer en ging ik dagelijks daarop fietsen.

In Spanje ging ik naar een andere fysiotherapeute, die me speciale oefeningen gaf om mijn been in de goed stand te krijgen. Die oefeningen hebben mij enorm geholpen. Zo goed waren deze oefeningen voor mijn herstel dat ik ze in dit weblog plaatste. Ik wilde ze delen met andere slachtoffers, omdat ik dacht dat een ander er ook van kon profiteren. Intussen kocht ik in Spanje ook een hometrainer om te kunnen blijven fietsen

Na het consequent doen van deze oefeningen ging mijn herstel enorm vooruit. Daarna ben ik verder gegaan met het dagelijks fietsen op de hometrainer. En ik begon mee te doen met Nederland in Beweging. ´Is dat die bejaardengym?´ vroeg iemand me ooit. Nee, dat is het niet. Het is een korte work-out van in totaal een kwartier inclusief warming up en cool down. Het is voor alle leeftijden en de één zal zwaarder gaan met de oefeningen dan de ander.

Ik heb aan beide heel veel. Ik blijf erdoor in conditie en ik merk dat ik kan zeggen dat nu (na 5.5 jaar) mijn heup volledig hersteld is. Ik kan normaal lopen, ik kan rennen en ik kan de sumo squat nu eindelijk normaal uitvoeren, wat betekent dat mijn rechterbeen niet meer naar binnen staat. Ik heb geen last meer van de pinnen in mijn been. Soms vergeet ik dat ik ooit geopereerd ben in mijn heup, zo goed beweeg ik mij nu. Intussen ga ik wel door met het fietsen en Nederland in Beweging, omdat ik dat nu daaraan gewend ben en het enorm graag doe.

Ik ben nu 72 jaar en ik wil zeggen tegen al mijn lotgenoten die net hun heup gebroken hebben: geef niet op. Ga niet stilzitten, maar revalideer. Je kan helemaal genezen van een gammanail operatie, of je nu jong of oud bent zoals ik.

Tijd voor wat fotootjes

Na de regen van afgelopen nacht heeft het landschap hier weer een opfrisbeurt gekregen. Bloemetjes steken hun mooie kopjes op en wat maanden geleden nog zo bruin zag wordt nu groener en groener. Wij maakten een wandelingetje na de koffie via de lijstenmaker in het dorp en de groenteman langs de hoofdweg van het dorp en vervolgens via de campo achter ons huisje weer terug. We merkten dat het eigenlijk al te warm was om te lopen op dit uur in het midden van de dag.

En febrero busca el sombra el perro y en marzo busco el sombra el perro y su amo. In februari zoekt de hond de schaduw op en in maart zoeken zowel de hond als zijn baasje de schaduw op. We gaan warmere dagen tegemoet ?

Water in de sloot ?
Wat venkel plukken voor in de harira en in de tai curry

Pestgedrag

Je leest er veel over. Pesten op school, pesten onderweg naar school, pesten op het werk, pesten via internet. Het kan alleen treiteren zijn, maar het kan ook agressief worden en uitmonden in dreigementen of zelfs lichamelijke agressie. Mensen kunnen elkaar nu niet alleen vis a vis bereiken maar ook via media als twitter, tik tok, instagram, facebook of gewoon via de app. Dat kan met je echte naam of onder een pseudoniem.

Pesten is zo oud als de wereld, maar het komt nu meer in de openbaarheid omdat het vaker in de openbaarheid plaatsvindt. Pesten kan mensen tot wanhoop brengen en kan in het ergste geval lijden tot zelfmoord of moord. Hoe dan ook tekent het mensen en dikwijls voor het leven. Het doet een aanslag op het zelfvertrouwen. Je moet sterk in je schoenen staan om in jezelf te blijven geloven als belangrijke mensen in je omgeving je vertellen dat jij een plek op deze aarde niet verdient en er beter niet had kunnen zijn of dat alles wat je doet fout is of waardeloos.

Ik ben op school nooit gepest, ondanks dat ik vaak verhuisde en telkens een plekje moest vinden op een nieuwe school. Het pesten gebeurde in mijn geval thuis en door de mensen van wie je zou verwachten dat ze van je houden en het beste met je voor hebben. Ik ben niet geslagen met stokken of iets dergelijks (wat overigens ook verschrikkelijk is), maar mijn stiefvader had een andere manier om mij en mijn broer kort te houden. Vernederen en ontmoedigen. Mijn moeder kwam helaas niet voor ons op, maar nam langzaam aan het gedrag van mijn stiefvader over. Dat had tot gevolg dat mijn broer en ik ons thuis niet echt prettig of veilig voelden. Als kinderen speelden we vrijwel de hele dag buiten of binnen in onze kamer. We waren samen heel hecht en vonden veel troost bij elkaar. Om goed genoeg te zijn deden we erg ons best en we haalden ons gymnasiumdiploma en een docterandusbul, in het vak waar we vervolgens geen werk in vonden. Dat was niet omdat we geen kwaliteiten hadden, maar omdat we zelf niet in onze kwaliteiten geloofden. Als mensen maar lang genoeg zeggen dat je een onbenul bent die nog niks weet en dat alles wat je doet waardeloos is, dan is het moeilijk om te geloven dat je wel wat waard bent. Ondanks goede cijfers en complimenten over de hele linie vanuit de school, inclusief ons gedrag, ontpopten Hans en ik ons als schuwe wezens zonder enig zelfvertrouwen. Ik was iemand die dat wist te verbergen onder sociaal wenselijk gedrag. Hans was een vrij zwijgzame jongeman geworden.

Door de jaren heen heb ik veel meegemaakt en ben ik mezelf goed tegengekomen. Immers de keuzes die je maakt bepalen voor een groot deel je levensloop. Ik heb geleerd van fouten.

Ik denk geen last meer te hebben van een gebrek aan eigenwaarde en het constante gevoel dat ik eigenlijk geen plek op deze wereld verdien en beter plaats kan maken voor een ander. Want dat gevoel wordt constant weerlegd door de mensen die ik nu om me heen heb, mijn kinderen en kleinkinderen, mijn lieve man en enkele vrienden. Zij laten me voelen dat er wel van me gehouden wordt en dat ik hier wel een plaats heb in hun midden. Zelfs mijn moeder zei lieve dingen toen zij eenmaal terminaal ziek was. Ik heb van haar op een mooie manier afscheid kunnen nemen en ik heb haar vergeven. Haar karakter is ook een gevolg geweest van haar jeugd.

Nu is er een persoon die nu en dan reageert op mijn weblog, die mij doet terugdenken aan hoe mijn stiefvader met ons omging. Al haar reacties zijn negatief en lijken geen ander doel te hebben dan mij te vernederen en te ontmoedigen. Ik weet niet waar haar gedrag vandaan komt. Zij deed zich nog niet lang geleden (enkele jaren misschien?) nog voor als een vriendin. En nu voel ik vanuit alles wat zij schrijft als reactie op mijn stukjes alleen maar haat. Ik vraag me steeds af waar dat vandaan komt. Wat zit haar dwars? Waarom is zij zo boos op mij?

Van mijn stiefvader kan ik nog enigszins begrijpen dat hij ons maar een lastige sta in de weg vond. Hij kwam voor mijn moeder en niet voor ons. Maar wat is het motief van Annie? En waarom blijft zij mijn weblog lezen, op zoek naar stukjes waarin ik mijn gevoel prijsgeef of mij kwetsbaar opstel om me dan ´neer te sabelen´. Waar komt die enorme agressie vandaan?

Ik kan zeggen dat het mij niets doet, maar dat is niet zo. Het raakt me en ik voel de ellendige negativiteit in die commentaren over me heen trekken als een grauwsluier. Het ontneemt me de zin om te schrijven, in de wetenschap dat zulke ogen als die van haar meekijken, op zoek naar oorlog.

Helder zicht

Vandaag is het mooi weer met een schitterend helder zicht, maar er staat ook een straf windje.

Ahmad is van zijn plasbuis af en beweegt zich nu veel beter. Terugkijkend op de operatie kunnen we constateren dat we een aantal dingen niet slim hebben aangepakt.

Ahmad kreeg telefonisch zijn oproep voor de operatie en heeft niet goed begrepen waar hij zich moest melden voor de operatie. Met als resultaat dat we anderhalf uur in een verkeerde wachtkamer hebben zitten wachten. Gelukkig kon hij ondanks dat nog wel dezelfde dag geopereerd worden.

Toen hij geopereerd werd had ik beter met mijn zieke kop naar huis kunnen gaan. Ik heb uren zitten wachten tot hij terugkwam uit de operatie en dat had verder eigenlijk geen nut. Ik had na afloop zo nodig vanuit huis weer naar het ziekenhuis kunnen rijden (20 km), maar dat was niet eens het geval.

Achteraf gezien had hij de plasbuis al eerder kunnen laten verwijderen. Dat deed hij pas na 5 dagen en dat gaf hem onnodig lang ongemak en pijn.

Gisteren was hij vergeten de papieren van het ziekenhuis mee te nemen naar de dokterspost (waar de katheter verwijderd zou worden). De dienstdoende verpleegster zei dat ze niets mocht doen zonder instructies van de chirurg. Als gevolg daarvan rende ik op en neer van de ene kant van het dorp naar de andere kant om de papieren thuis op te halen. Toen ik met mijn tong op mijn schoenen terug kwam was ze al bezig de katheter te verwijderen. Wat bleek was dat ik voor niets de papieren had opgehaald, omdat de instructies van de chirurg ook in het computersysteem te zien waren. Ze verontschuldigde zich hiervoor bij mij, maar ik deed het af met dat ´het een goed work-out voor me was geweest´.

Ahmad en ik concluderen dat we het voortaan anders zullen doen, maar waarschijnlijk is er helemaal geen volgende keer. Gelukkig niet!

Mooi vers uit de Koran

De koran bevat een rijkdom aan raadgevingen (naseeha). Sommige verzen zijn troostrijk en spiritueel, net als veel passages uit de bijbel. De bijbel heeft ook een rijkdom aan mooie passages die qua inhoud vaak overeenkomen met passages uit de koran. En evenals in de bijbel zijn ook in de koran andere passages weer moeilijker te begrijpen en te verwerken. Je moet de heilige teksten qua letterlijke feiten en adviezen die daarmee samenhangen plaatsen in de tijd. Sommige passages moeten letterlijk genomen worden en andere overdrachtelijk. Daarvoor wordt gewaarschuwd in de koran zelf. Veel verzen zijn gericht tot de profeet Mohammed. In die verzen lees je hoe Allah de profeet Mohammed toespreekt. Het zijn de verzen die mij het meest ontroeren, omdat Allah in die verzen voor mij aanvoelt als een Trooster en Raadgever voor Zijn laatste profeet. De woorden zijn zo bemoedigend dat ze mijn hart raken en dat is dan ook een reden dat ik me na het lezen van de Koran in 1977 wilde bekeren tot de islam, wat ik op 1 april 1978 daadwerkelijk deed.

Ik wil hier één van die verzen die mij diep ontroeren delen. Ik las het vers voor de eerste keer in de beroemde vertaling: ´The meaning of the glorious quran´ vertaald door MarmadukePickthall. Sura 94

  1. AL-INSHIRAH: THE EXPANSION
    1 Have We not caused thy bosom to dilate,
    2 And eased thee of the burden
    3 Which weighed down thy back;
    4 And exalted thy fame?
    5 But lo! with hardship goeth ease,
    6 Lo! with hardship goeth ease;
    7 So when thou art relieved, still toil
    8 And strive to please thy Lord.

En hier in een andere vertaling: compleet met de Arabische tekst:

Ik heb de koran gelezen in diverse vertalingen. Die van Pickthall raakt mijn hart het meest.

De Nederlandse vertalingen hebben mij nooit zo geraakt als de Engelse. Hier een voorbeeld van een vertaling in het Nederlands.

Ik had ooit het plan om Arabisch te leren om de originele tekst te kunnen lezen, maar het is er nog niet van gekomen het Arabisch te leren begrijpen. Ik kan alleen Arabisch lezen en reciteren zonder te begrijpen en moet het doen met de vertalingen. Enkele verzen, zoals deze, ken ik uit mijn hoofd en deze verzen kan ik in het Arabisch reciteren in mijn gebeden, waarbij ik dan de betekenis van wat ik zeg begrijp, omdat ik de vertaling ken. Dat is een kans die ik 5 keer per dag krijg, als ik me even terugtrek op mijn bidkleedje.

Misschien is dit voor de lezer saai om te lezen. In mijn leven is het heel belangrijk. Als ik in 1977 niet toevallig de koran in boekvorm had gekocht in de vertaling van Marmaduke Pickthall voor 111 gulden (wat in die tijd duur was voor een boek!) en deze niet als eerste vertaling (van alle vertalingen die ik daarna las) van de heilige koran gelezen zou hebben, dan was ik waarschijnlijk geen moslim geworden. Geen vertaling heeft me daarna ooit nog zo bekoord. Toevallig is het ook de vertaling waarnaar Sheikh Nazim (die jaren later in mijn leven kwam) telkens refereerde. Ik leerde van Sheikh Nazim van 1996 tot 2014. Wat een toeval. Allah´s wegen zijn niet te doorgronden.

Gelukkig hoeven we niet veel meer

Als iemand me een jaar geleden zou vragen hoe oud ik me voelde, dan zou ik zeggen: ik ben 71 jaar maar ik voel me qua energie als iemand van 33 jaar (ongeveer). Dat is nu niet meer zo. Ik ben nu 72 jaar en ik voel me minder energiek dan voorheen. Net als een auto slijt het lichaam en het energiepeil neemt af, hoe iemand ook zijn best doet om in conditie te blijven. Nu begin ik dat te voelen. Momenteel ben ik nog grieperig en dat drukt me nog meer op het feit van een verouderend lichaam. Maar het is goed om te beseffen dat ik niet meer zoveel van mezelf hoef te eisen en dat ik daar beter vrede mee kan hebben. Dat valt niet mee voor iemand met een nuttigheidsdrang zoals ik.

Als ik mijn situatie van nu vergelijk met de situatie van mijn kinderen, dan huiver ik soms van het verschil tussen wat er van hen dagelijks geëist wordt en het rustige leven dat wij als gepensioneerden mogen smaken. Ik voel me daar soms bijna schuldig om. Dan moet ik mezelf mentaal ´vastgrijpen´ en beseffen dat ik ook tijden heb gehad dat er veel van me gevraagd werd in het leven en dat ook mijn leven niet gladjes als in een ´safe space´ is verlopen.

Ik kan me niet herinneren dat mijn ouders zich druk maakten om mijn wel en wee vanaf het moment dat ik het huis verliet. En zelfs daarvoor was er weinig belangstelling vanuit mijn ouders voor het welbevinden van mijn broer en mij. Mijn broer is een jaar blijven zitten op het gymnasium in een periode dat hij zich het grootste deel van de tijd op zijn kamer opsloot. Achteraf gezien was hij op dat moment depressief, maar daarover werd niet gepraat en het alarmeerde mijn ouders totaal niet. Ik heb het idee dat in onze jeugd over het algemeen ouders zich lang niet zo druk maakten over het emotionele welzijn van hun kinderen als ouders van tegenwoordig. Als je iets mankeerde werd dit al gauw afgedaan met de opmerking dat het vanzelf wel over zou gaan. Terwijl er nu bezorgder op gereageerd wordt door ouders.

Uit de tijd dat ikzelf vier kinderen moest grootbrengen en daarbij ook weleens ziek werd of griep kreeg of andere problemen had, kan ik me niet herinneren dat mijn ouders op de hoogte waren van welke tegenslag dan ook die ik te verduren kreeg. Er was nog geen Whatsapp en de telefoontjes die er zo nu en dan plaats vonden gingen meer over mijn moeders wel en wee dan het mijne. Vragen die gesteld werden hadden een oppervlakkig karakter.

Nu heb ik met een aantal van mijn kinderen een veel intensiever contact en als ik hoor dat één van hen of de kleinkinderen ziek zijn of dat er een ander probleem is, dan voel ik me daar veel meer bij betrokken dan mijn ouders vroeger betrokken waren bij mij. Ik weet niet of dat beter of slechter is. Als ze ziek zijn en daarbij toch hun verplichtingen als opvoeders en verzorgers voor de kinderen doorgaan, dan heb ik met ze te doen omdat ik nog weet hoe dat voelt en hoe zwaar dat is. Maar dan besef ik ook dat ik ze dat niet uit handen kan nemen. Zeker niet hier vanuit Spanje. Ik kan dan alleen maar met ze meeleven en in hoeverre ze daaraan iets hebben weet ik niet. Ook sta ik er vaak versteld van hoe zwaar hun leven bij tijd en wijle is, als werkende ouders met kinderen die ook veel van hun vragen. ´Waar halen ze de energie vandaan?´ vraag ik me dan af. Maar dan besef ik ook dat ik moet begrijpen dat ik naar ze kijk vanuit het energieniveau van mijn oudere lichaam en dat zij als dertigers een veel hoger energiepeil hebben! Dat ik vroeger ook sterk was en me nu niet meer kan voorstellen hoe ik alles (overdrachtelijk gezien tegen weer en wind) kon klaren.

Mijn kinderen zeggen vaak tegen me: ´Mam, geniet van je mooie en gelukkige leven. Je hebt het verdiend´. Dat vind ik zo lief van hen, vooral als ik zie hoe zwaar zij het zelf vaak hebben. Ik zou alle tegenslag voor ze willen wegnemen. Dat zal een moederinstinct zijn. Maar ik weet dat dit helemaal niet de kan en ook niet goed voor hen zou zijn. Ze zijn sterk en alles wat hen overkomt maakt hen alleen maar sterker en nog mooier als persoon. Het leven loopt niet van een leien dakje en het is, denk ik, ook niet wenselijk om dat na te streven. Wat belangrijk is in mijn ogen is de liefde voor elkaar. Liefde geeft de ander vertrouwen, kracht en energie. Samen sta je sterker dan alleen en kan je problemen beter aan. Ik ben blij dat mijn kinderen goede partners hebben en elkaar liefhebben en steunen. Dat geeft mij veel rust.