Sinds nu ongeveer 7 jaar heb ik schilderen als hobby. Tot nu toe maakte ik er 54. Elk schilderij is voor mij een leerproces. Lessen hoe het moet door te leren van andere schilders haal ik van YouTube. Vooral toen ik met schilderen startte keek ik veel naar instructievideo´s. In het begin waren dat die van Mark Carder op wie ik nog steeds geabonneerd ben. Hij is een pietje precies, die heel veel tijd besteedt aan het voorbereiden van zijn palet en die er allerlei meetinstrumenten bijhaalt om de verhoudingen correct te krijgen. In het begin was hem kennis nemen van zijn uitgekiende werkwijze goed voor mij, omdat ikzelf meer iemand ben van ´probeer maar wat´. Wat later liet ik zijn benadering een beetje meer los en kwam ik terecht bij iemand die zich Paintcoach noemt. Hij heeft een wat lossere manier van onderwijzen. Daarna keek ik even helemaal nergens naar en ging ik mijn eigen eigenwijze weg. Gisteren ontdekte ik een andere YouTube schildercoach, genaamd Ben Lustenhouwer, een Nederlander die zijn lessen in het Engels geeft. Het leuke van zijn werkwijze is dat hij je het hele schilderproces van begin tot einde laat volgen, een aanrader dus voor andere geïnteresseerden.
Iedere schilder werkt op zijn eigen manier, maar er zijn algemene wetmatigheden. En die heb ik onthouden, omdat ze belangrijk zijn in het hele proces. Zoals dat het goed is te beginnen met een onderlaag en vervolgens een tekening te maken van de voorstelling die niet gedetailleerd hoeft te zijn maar wel de contouren goed moet weergeven en in de juiste proporties. Ik gebruik tegenwoordig gewoon een afdruk van wat ik wil schilderen op A4-papier en dat verdeel ik in vlakken. Daarna verdeel ik mijn canvas in verhoudingsgewijs dezelfde vlakken, als ondersteuning van wat waar moet. Met de vlakken als referentiepunt maak ik de tekening
Daarna is het zaak je canvas of paneel te vullen met een globale indruk van donker en licht. In de regel is het beter met donkere kleuren te beginnen. In het begin kan je het beste alleen de vlakken, zoals je die ziet met je ogen half dicht invullen. De details komen geleidelijk en de meest gedetailleerde dingetjes op het allerlaatst. Ook werk je van verdunde verf naar dikkere verf en nooit andersom, want dan kan je later scheuringen krijgen in je verflagen. Die basisprincipes heb ik onthouden en met die kennis experimenteer ik maar wat. ´Fooling around with your pencil´ zoals sommigen dat noemen.
Ik heb gemerkt dat schilderen vaak illusie is. Je schildert niet elk blaadje of elke haar, maar geeft een indruk van gebladerte of een bos haar. Dat vind ik zelf het leukste van schilderen, die ´voordegekhouderij´. Ook het krijgen van uitdrukking op een gezicht (zelfs op dat van een paard) is soms voor de schilder zelf een verrassing. Schilderen is voor mij ook inleven. Het lijkt soms alsof ik een persoon beter leer kennen tijdens het schilderproces.
Maar wat is dan de frustratie? Dat zijn velerlei dingen, die het proces spannend maken en de schilder zeer gestrest. Zoals het verpesten van een eerder meer geslaagde uitdrukking of sfeerweergave door eroverheen te gaan penselen met wat je denkt dat een verbetering zal zijn maar dat toch niet blijkt te zijn en vervolgens dat oorspronkelijke van daarvoor niet meer te kunnen terughalen. Om te janken! Er zijn momenten dat je denkt dat het helemaal niet meer zal lukken en dat je het schilderij net zo goed in de kliko kan pleuren. Het is soms een strijd om er toch mee door te gaan.
En dan is het schilderij af. Of toch niet? Wanneer is het af? Perfect is het nooit. Het is zeker geen foto en moet dat ook niet zijn. Heb ik mijn doel bereikt met wat ik wil uitdrukken met dit schilderij? Met welke ogen bekijk ik het schilderij? Met mijn eigen ogen of met die van de eventuele andere toeschouwer? Voor wie is het schilderij bedoeld?
Veel schilderijen heb ik weggegeven. Wat is daarmee gebeurd? Hebben die schilderijen een plekje aan de muur gekregen? Liggen ze in een hoek te verstoffen? Van sommige weet ik dat ze geen plekje hebben gekregen, omdat het schilderrij niet bij het interieur paste. Dat is een andere frustratie.
Ik heb besloten geen schilderijen meer te maken voor anderen en geen schilderijen meer weg te geven tenzij anderen daar nadrukkelijk om vragen. De rest is voor mij en voor mijn eigen plezier en dat plezier is groot ondanks de frustraties tijdens het proces 😉.
