Laatst hoorde ik op NPO 1 radio in een uitzending een commentaar op een serie die onlangs te zien was op de tv, genaamd ´moslims´. Sahar Meradji volgde in 4 afleveringen een aantal belijdende moslims. Nieuwsgierig geworden keek ik de serie gisteren terug. Een teleurstelling voor mij was dat toch weer de uiterlijkheden en de strikte regelgeving meer aan bod kwamen dan de diepere zingeving daarvan. Ondanks de respectvolle en indringende vragen die Sahar stelde werd de kijker weinig wijzer over de intrinsieke motivatie van mensen om de islam te omarmen als hun godsdienst, op enkele duidelijke opmerkingen na zoals: ´Islam betekent letterlijk overgave´. Dus overgave aan de wil van Allah, waarbij man of vrouw de eigen wil op zij zet. En welke motivatie daar dan weer achter zat, dat werd niet duidelijker uitgelegd dan dat het zou gaan om het ´verzamelen van goede daden om na de dood in het paradijs te komen´. In mijn ogen een opportunistisch motief, zoals ik ook al eerder beschreef in een ander stukje in mijn weblog, geheten ´Moslims die punten tellen´. Dat de nadruk in deze serie werd gelegd op uiterlijke kenmerken en het ´wij in tegenstelling tot de ongelovige ander´ vond ik jammer.

En dan vind ik troost in mijn grote voorbeeld in de islam, de soefiheilige Rabia al-Adawiyya. Zij was een gelovige vrouw die geen beloning zocht bij Allah, maar die uit liefde Allah aanbad. Zij is voor mij een voorbeeld van een ware en oprechte moslima. Een moslim kan midden in de wereld staan, maar een deel van hem of haar is altijd in verbinding met Allah. Dat hoef je niet te zien aan kleding of ander uiterlijk vertoon. Dat zie je aan gedrag. Angst voor straf en verlangen naar beloning zijn geen onderdeel van een zuiver hart.

Ik ben moslim en voel mij niet beter dan wie ook. Ik weet dat ik niets ben zonder de hulp van Allah. Ik vraag Allah alleen maar om mijn hart te zuiveren van alles wat onoprecht, berekenend of hoogmoedig is of welke andere zonde dan ook die mijn nafs kan veroorzaken. Mijn grootste vijand is mijn eigen nafs. Andere mensen, moslims en niet moslims die ik als schepselen van Allah en daarom zal ik van ze houden en ze respecteren om wie ze zijn.

Dit vond ik in de applicatie deep seek over mijn idool Rabia al-Adawiyya:

´Rabia al-Adawiyya, ook bekend als Rabia al-Basri, is een van de meest bekende en gerespecteerde vrouwelijke soefiheiligen in de islamitische mystiek. Ze werd geboren rond 714-717 in Basra, in het huidige Irak, en stierf in 801. Haar leven en leer hebben een diepgaande invloed gehad op de ontwikkeling van het soefisme, met name door haar nadruk op zuivere liefde voor God, onafhankelijk van angst voor straf of verlangen naar beloning.

Belangrijke aspecten van haar leven en leer:

1. **Vroege leven en slavernij**:  

 Rabia werd geboren in een arm gezin en was de vierde dochter, vandaar haar naam “Rabia”, wat “vierde” betekent. Na de dood van haar ouders tijdens een hongersnood, werd ze verkocht als slaaf. Haar vroomheid en toewijding aan God waren zo opvallend dat haar meester haar uiteindelijk vrijliet nadat hij een wonderbaarlijk licht boven haar zag tijdens haar gebeden.

2. **Ascetisme en toewijding**:  

Na haar vrijlating leefde Rabia een ascetisch leven, gewijd aan gebed en contemplatie. Ze wees huwelijksaanzoeken af en koos ervoor om volledig toegewijd te blijven aan God. Haar leven kenmerkte zich door extreme eenvoud; ze bezat weinig meer dan een gebroken kruik, een mat en een baksteen als kussen.

3. **Doctrine van zuivere liefde**:  

Rabia wordt vaak gecrediteerd voor het introduceren van het concept van onbaatzuchtige liefde voor God in de islamitische mystiek. Ze zei: “O God, als ik U aanbid uit angst voor de hel, verbrand me dan in de hel. Als ik U aanbid in de hoop op het paradijs, sluit me dan daaruit. Maar als ik U aanbid omwille van Uzelf, onthoud me dan niet Uw eeuwige schoonheid”.

4. **Mirakels en spirituele invloed**:  

Er zijn veel verhalen over wonderen die aan Rabia worden toegeschreven, zoals het verschijnen van voedsel voor haar gasten of het oplichten van haar duim als een lantaarn om haar huis te verlichten. Deze verhalen benadrukken haar status als een “vriend van God” (wali).

5. **Invloed op andere soefi’s**:  

Rabia had een diepgaande invloed op andere soefi’s, waaronder Hasan al-Basri, een bekende soefi-meester. Hasan beschreef haar als een spiritueel superieure figuur en zei: “Ik ben slechts een arme, terwijl zij een rijke is met een oprecht hart”.

6. **Poëzie en nalatenschap**:  

Hoewel Rabia zelf geen geschriften heeft nagelaten, zijn veel van haar uitspraken en gedichten bewaard gebleven in latere soefi-literatuur, zoals in het werk van Farid al-Din Attar. Haar poëzie en wijsheid blijven een inspiratiebron voor spirituele zoekers wereldwijd. Rabia al-Adawiyya wordt nog steeds vereerd als een symbool van spirituele zuiverheid, onafhankelijkheid en toewijding aan God. Haar leven en leer benadrukken dat ware spiritualiteit gaat om liefde voor God, los van wereldse verlangens of angsten.´