Hemelvaartsdag en eid ul fitr (het suikerfeest/einde van de maand ramadan) vielen vandaag samen.

Dat vond ik een mooie samenloop van omstandigheden. Toevallig is mijn zoontje Imran geboren op 4 mei (de dag van de dodenherdenking) en overleden op 8 mei (de datum die in 1986 samenviel met hemelvaartsdag). Op de dag van eid ul fitr is het gebruikelijk graven te bezoeken van overledenen. Aangezien deze dag vandaag ook nog samenviel met hemelvaartsdag kon het geen betere dag zijn om naar Utrecht te gaan om het grafje van mijn zoontje te bezoeken en hem te eren met nieuwe plantjes en gebeden.

Al vroeg vertrokken we naar de begraafplaats Kovelswade, waar Imran begraven ligt op het islamitische gedeelte. Ik vind de Kovelswade een schitterende begraafplaats met een prachtige bosrijke beplanting. De begraafplaats is goed onderhouden en overal zijn kranen met gieters en grafvazen en schepjes voor een ieders gebruik. Het islamitsiche gedeelte is een zonnige weide met een plek om de rituele wassing te verrichten en eveneens gieters en andere benodigdheden voor een ieder. Het was nog heerlijk rustig op de begraafplaats en je hoorde de vogels vrolijk fluiten. Het moet voor hen ook een fijne plek zijn. Aan diverse bomen zag ik nestkastjes hangen.

We bekleedden het grafje met de plantjes die wij gisteren kochten en zetten, zoals altijd, wierrook. Het was heerlijk om even daar te zijn. Al on 11.30 waren we weer thuis.

Wonderlijke belevenis in Mecca

In 1999 deed ik de hadj, de pelgrimsreis, waarvan men zegt dat elke moslim deze moet trachten de verrichten tijdens zijn of haar leven, indien mogelijk.

We gingen in februari 1999 met een grote groep Naghsbandi murids (leerlingen van de Naqhsbandi Sufi Orde) uit verschillende landen van Europa. Het was een low budget reis met bescheiden accommodatie. Overwegend sliepen we in rijen op de grond in huizen die daarvoor ter beschikking werden gesteld door de bewoners. Eerst gingen we met het vliegtuig naar Madrid, waar we ons verenigden met een grote groep murids uit Spanje. Ik weet nog dat we daar op het vliegveld gingen bidden. Een hele vertoning was dat. Daarna vervolgden we onze reis met het vliegtuig naar Damascus. Diep in de nacht kwamen we daar aan, waarna we in een aantal bussen wegreden en gedropt werden in de smalle straatjes rond de dargah bij het graf van sheikh Abdullah ad Daghestani. Ik zie me nog lopen met mijn plunjezak langs de straatjes, zoekend naar een plek waar ik welkom was om mij te slapen te leggen. Overal werd me verteld door andere murids, die al een plek veroverd hadden, dat het vol was. Ten einde raad ging ik uiteindelijk de kleine moskee in en ik vond een plek om te slapen pal naast de graftombe van sheikh Abdullah ad Daghestani. Ik werd ook daar verjaagd door een mannelijk murid, die me verwees naar een trap die omhoog leidde naar een kleine plek, waar vrouwen hoorden te bidden. Rillend van de kou probeerde ik daar in slaap te vallen. Ik had geen deken meegenomen en geen slaapzak. Het was in die tijd in Damascus overdag heel warm en in de nacht behoorlijk koud.

We beleven een tijd in Damascus en bezochten daar een aantal heilige plaatsen en moskeeën waar we gingen bidden en zikr deden en hadra (dat is een soefi-ritueel van aanroepingen, lofzangen en gezongen gebeden dat vaak door broederschappen uitgevoerd wordt). Overal werden we met open armen ontvangen als murids van sheikh Nazim, die erg geliefd was in Damascus.

Vervolgens gingen we met bussen via Jordanië naar Saoedi Arabië. Het is niet eenvoudig om het heilige gebied rond Mecca en Medina binnen te gaan. Je moet een ‘bewezen’ moslim zijn (hetgeen bevestigd moet worden door een moskee). Een vrouw moet begeleid worden door een man (echtgenoot of ander familielid) en als zij die niet heeft kan zij ook ‘beschermd’ zijn door een mannelijke leider van een grotere groep personen. Onze groep van minstens 300 murids had ook een leider, de uit Duitsland afkomstige ‘sheikh’ Hassan. Ik kan me herinneren dat de wachttijd aan de grens van het heilige gebied zeer lang was. De paspoorten van iedereen werden ingenomen en zouden pas worden teruggegeven bij het uitreizen.

We gingen eerst naar Medina, waar zich het graf van de heilige profeet Mohammed bevindt, met naast hem zijn beste vriend Abu Bakr. Alvorens de overigens prachtige moskee in te gaan werden we helemaal gefouilleerd en werd de inhoud van onze eventuele tassen geïnspecteerd. In het geval van de dames werd dit gedaan door zwartgesluierde jonge vrouwen met zwarte handschoenen. Camera’s waren verboden en ook boeken, die beschouwd werden als ‘shirk’, zoals sufi literatuur. Een Koran mocht je wel meenemen. We bleven voldoende lang in Medina om de 40 gebeden, die je in de moskee kan verrichten gedaan te hebben. Ik merkte wel dat veel murids dat niet echt belangrijk vonden en maar wat rondhingen. Ik was daar een braaf meisje (van toen 48 jaar), dat probeerde alles wat heilig was ten uitvoer te brengen. Dus ook vroeg in de ochtend kon je mij, geheel in het zwart, naar de moskee zien lopen. Overdag was de moskee zo vol dat de vrouwen soms buiten moesten bidden, wat niet meeviel onder al die zwarte kledij in de brandende zon. Ik was het meest onder de indruk van de geur die ik rook, toen ik langs de Jannatul Baqi liep. Een heel eenvoudig uitziende begraafplaats, ogenschijnlijk gewoon een zandvlakte. Daar liggen veel heiligen begraven. De geur die ik daar onverwacht rook, toen ik erlangs liep, was onbeschrijflijk lekker. Dezelfde geur heb ik ook later geroken rond de kaaba en op sommige andere heilige plaatsen.

Na Medina gingen we naar Mecca, waar de hadj zou plaatsvinden. We werden met de bussen afgezet in een buitenwijk van Mecca. Daar zouden we logeren in een huizen die door de bewoners tijdelijk verlaten waren (onderverhuurd). Wij sliepen daar ook weer in rijen op de grond, uiteraard de vrouwen gescheiden van de mannen. Ook al was je getrouwd, er was geen gelegenheid om met je man te slapen.

Nu was het zo dat ik al een tijdje me ontfermde over een oudere Pakistaanse dame. Ze deed me een beetje denken aan mijn ex-schoonmoeder. Zij was, schat ik, een jaar of 65 en dat was toen in mijn ogen oud. Ik droeg vaak haar tas, want zij was niet zo gezond. De andere Pakistaanse vrouwen lieten haar links liggen en misschien wel daarom zocht zij haar troost bij mij.

Toen we aankwamen in het huis in die buitenwijk waar we zouden slapen wenkte ze mij. Met een geheimzinnig gezicht zei ze dat ze een verrassing voor me had. Wat dan? wilde ik weten. Maar ze zei alleen maar: ‘Kom nou maar mee. Dan zie je het wel’. Voor ik het wist zaten we in een taxi en na een lange rit door heel veel straten bereikten we het heilige centrum van Mecca, de moskee met in haar midden de kaaba. De vrouw was diep ontroerd dat ze de kaaba zag. Mij deed het niet direct veel.

Enfin, toen we de kaaba gezien hadden moesten we terug naar waar we vandaan kwamen. Maar waar was dat? Zij wist het niet en ik ook niet. Zij had er niet aan gedacht om voor ons vertrek naar het adres te vragen waar we verbleven. Ik, in mijn argeloosheid en doodmoe van het reizen, de hitte en het gedoe om met zoveel mensen zo lange tijd samen te zijn, ook niet. Wist ik veel dat ze me mee ging nemen naar een plek ver weg. Sufkop die ik was.

We stapten weer in een taxi, maar waar moest de man heen rijden? We wisten het niet. De man sprak wel een beetje Engels (wat al heel wat was in dat deel van Arabië, waar veel Arabieren het vertikken om een vreemde taal te spreken), maar hij kon ons ook niet helpen. Er waren op dat moment ongelooflijk veel mensen in Mecca uit alle delen van de wereld voor de hadj. Wij verbleven niet eens in een hotel maar in een gewoon woonhuis in een of andere buurt, maar welke? Mecca is groot! Op een goed moment werd de chauffeur ongeduldig en hij zette ons gewoon ergens af. Wij sjokten in onze bloedhete moslimaplunje langs de weg, totaal niet wetend wat te doen. Het was een angstig moment.

Het lopen bracht ons ook niet verder dus we hielden weer een taxi aan. Zeiden dat hij een beetje naar de buitenwijken moest rijden en ik gaf op gevoel een richting aan. Dat deed hij. We waren allebei behoorlijk radeloos inmiddels.

Maar……ineens zag ik een viaduct dat ik herkende, omdat ik het ook gezien had vanuit de bus toen we aankwamen. ‘Dat viaduct herken ik,’ riep ik uit. ‘Hier links moet de wijk waar we moeten zijn ongeveer liggen. Sla maar linksaf en dan stappen we uit.’ Dat deed hij. En werkelijk. We waren aangekomen in de wijk waar we moesten zijn. Een godswonder, als je je bedenkt hoe groot Mecca is en hoe klein de kans was dat de chauffeur toevallig langs dat viaduct reed, dat ik ook al toevallig eerder had opgemerkt vanuit de bus.

Nog natrillend van de zenuwen en oververhit van de reis kwamen we bij het huis aan waar we moesten zijn.

Vandaag en gisteren kwam deze herinnering steeds in mijn gedachten. Ik zei tegen Ahmad: ‘Als we toen de weg terug niet hadden gevonden, dan weet ik niet wat er van ons geworden was. Verdwaald, zonder geld, zonder extra kleding, zonder paspoort in een stad die vergeven is van de pelgrims. Wie zou ons helpen? En zou de leider van onze groep van 300 man ons actief gaan zoeken en hoe dan?

Ik zie wat me overkomen is die dag en hoe ik daaruit ben gekomen als een godswonder. Ik heb veel van dit soort dingen meegemaakt en dat maakt dat mijn geloof in een een ongeziene Helpende Hand, Allah, God, de Kosmische Wet (hoe men het maar wil noemen) onverminderd groot is en blijft.

Moederdag

Waarom het bestaat weet ik niet. Maar er is ook een vaderdag, een dierendag en zelfs een secretaressedag. Het lijkt onzinnig en cynische stemmen beweren dat het alleen maar in het leven is geroepen om de commercie te spekken, maar ik zie er toch iets moois in.

Toevallig was het vannacht ook de Laylat ul Qadr. Dat is een bijzondere nacht, die veel moslims aangrijpen om de hele nacht veel te bidden. Eigenlijk is de nacht verborgen. Hij zou zich bevinden in de oneven dagen van de laatste 10 dagen van de maand Ramadan. Maar de meeste moslims houden het erop dat het de 27e nacht is van de Ramadan.

Ik heb niet extra gebeden en zelfs ben ik door de tijd voor het ochtendgebed heen geslapen. Maar ik ben opgestaan met een zowel suffig als heel blij en kalm gevoel. Dat heb je soms. Dat je helemaal rustig bent vanbinnen en dat je alles met kalmte doet en dat alles lijkt te kloppen. Vrede in je kop.

Ik weet dat mijn kinders vandaag niet op bezoek gaan komen. Ze hebben het te druk binnen hun eigen gezin en ze worden zelf in de watten gelegd door hun partners en kinders. Heerlijk vind ik dat. Maar we hebben contact gehad via telefoon en app en dat is ook heel wat. Van Miep kreeg ik gisteren twee gebakjes van een goede banketbakker, omdat zij vindt dat ik die verdien. Die gaan de man in mijn leven en ik straks lekker oppeuzelen bij de koffie. ‘Zou jij ook een ontbijt op bed willen?’ vroeg mijn lieverd vanmorgen. Nee, dat hoef ik niet. Ik houd niet van eten in mijn bed en ik voel me al genoeg verwend, zowel door hem (en ik ben niet eens zijn moeder) als door mijn lieve kinderen.

Ik ben gelukkig. En tegelijkertijd dondert het een beetje buiten. Het is 9.40 uur en het onweer dat was aangekondigd voor 11 uur begint hier al. Een zonnige dag gaat het niet worden. Laat de zon dan maar schijnen in je hart. ??

Over moederdag gesproken. Lees dit leuke artikel over een groot, gelukkig gezin.

Islam en/of cultuur

Misschien is het de lezer opgevallen dat ik de laatste tijd niet meer veel stukjes schrijf over de islam en mijn beleving daarvan. Ben ik nog wel moslim? Jawel, zeker wel. Al vanaf 1978 en dat is het grootste deel van mijn leven. Ik zal ook moslim blijven tot mijn dood.

Waarom voel ik nu minder behoefte om over de islam te schrijven en uit te leggen wat dit geloof voor mij betekent? (Vanuit een behoefte om mensen die niets over dit mooie geloof weten uitleg te geven) Deze behoefte is minder geworden, omdat ik steeds meer merk dat het zinloos is. Op het moment dat ik me bekeerde tot de islam werd dat door mijn omgeving gezien als een dwaling van mijn kant en een vrijwillig terug willen naar een onrechtvaardige man-vrouw verdeling. En heden ten dage is die visie van niet moslims op moslims alleen maar versterkt.

Ik had de Koran gelezen en vond daarin juist alle rechtvaardigheid die ik zocht. In dat mooie boek werd alles bevestigd wat ik al geloofde vanaf mijn kindertijd, tegen het atheïsme van mijn ouders in.

Toen ik later trouwde, schrok ik van de interpretatie van de islam die ik aantrof bij de imam die ons trouwde en later bij mijn schoonfamilie. Ik had de islam al bestudeerd, maar het enige wat de imam mij vertelde als ‘voorlichting’ was dat ik voortaan mijn benen zou moeten bedekken tot onderaan het knobbeltje aan de buitenkant van mijn enkel. Ook zou ik mijn man moeten gehoorzamen en ik zou met hem moeten vrijen wanneer hij dat maar wilde. Drie regels die mij door deze ‘geleerde’ werden opgelegd. Mijn kersverse echtgenoot kreeg geen enkele regel opgelegd. Wel zei de imam tegen hem in vertrouwen dat hij geluk had met mij, omdat ik niet snel zou verouderen. De viezerik.

Ook toen ik later een tijd in Pakistan woonde, was ik geschokt door de benauwdheid en het bijgeloof dat ik aantrof bij mijn schoonfamilie. Ik kan daarvan veel voorbeelden geven. Voor wie daarin geïnteresseerd is zou ik daar een apart stukje over kunnen schrijven. Naïef als ik toen was en als een gelovige die erg mijn best wilde doen, nam ik te veel dingen die me toen verteld werden voor zoete koek aan. Veel moslims belijden hun geloof met angst voor de vergelding van de Schepper als grootste raadgever en dat was in strijd met hoe ik de Schepper en zijn edele profeet had aangevoeld bij het lezen van de Koran. Maar onzeker als ik toen nog was, (mede door mijn jeugd) dacht ik altijd dat anderen die van generatie op generatie al moslim waren het waarschijnlijk beter wisten dan ik.

Ik heb ruim 30 jaar alle boeken gelezen die ik kon vinden over islam en soefisme. Ik heb de Koran diverse keren uitgelezen in verschillende vertalingen. Ik heb Arabisch geleerd om de Koran ook in het Arabisch te kunnen reciteren. Ik las de hadith. Hoe meer ik te weten kwam, hoe meer ik ging beseffen dat ik alleen op de Koran wilde vertrouwen. Ik merkte dat er een enorme discrepantie kan bestaan tussen veel hadith en datgene wat in werkelijkheid wordt voorgeschreven in de koran. Ik merkte ook dat er een groot verschil is tussen islam als geloof en de cultuur van moslim gemeenschappen. Ik schreef daar jaren geleden een stukje over.

In alle jaren daarna bleef ik toch de indruk behouden dat als er in de media geschreven of gesproken wordt over de islam, dat men dan steeds cultuur verwart met islam. En dat is hardnekkig en wordt steeds hardnekkiger. Afschrikwekkende voorbeelden van barbaarse uitwassen in gedrag van mensen die beweren de islam te belijden, maar handelen vanuit politiek belang of vanuit het belang van ‘familie-eer’, krijgen een zo groot deel van de media-aandacht dat het voor een ‘normale’ moslim onmogelijk is daar een andere verhaal tegenover te zetten dat geloofwaardig is voor de massa.

Onlangs schreef Lale Gül een boek in gepeperde taal over haar jeugd in een gezin met ouders uit een een Turks dorp. Zij beschrijft de hypocrisie en de dubbele moraal die gehanteerd wordt in gemeenschappen die afkomstig zijn uit een dorp als dat van haar ouders. Daarbij legt zij helaas de schuld bij de islam als geloof en niet bij het culturele bijgeloof dat in die gemeenschap gemeengoed is. Zij hekelt de angst van haar ouders en andere familieleden voor ‘de ander’ en voor het ‘beschamen van de familie-eer’ en de vrijheden die mannen wel krijgen maar meisjes en vrouwen niet. De hypocrisie met name, die in mijn ogen niets met de islam als mooi geloof te maken heeft. Lale Gül wordt nu in het zadel gehesen als zou zij nu een soort voorvechtster zijn van de anti-islambeweging. Sommigen noemen haar een tweede Hirshi Ali.

Als moslims al in verwarring zijn over wie Lale Gül nu werkelijk aanspreekt, haar geloof of haar cultuur, hoe moeten niet moslims dan dit onderscheid maken?

Dit soort gebeurtenissen en deze verwarring, die alleen maar groter wordt, maken dat ik me steeds meer gedeisd houd over mijn geloof. Ik weet voor mezelf nu wel wat ik geloof en waarom en dit maakt in wezen voor een ander niets uit. We gaan allemaal alleen dood.

In het zielenrijk zijn geen grenzen, maar op de wereld maken mensen die.

In het voorgaande stukje laat Ahmad een video zien over een aspect van de geschiedenis van zijn geboortegrond. Hij is iemand, die erg geïnteresseerd is in geschiedenis in het algemeen en vooral die van zijn eigen geboortegrond.

In dat opzicht lijk ik helemaal niet op hem. Ik heb op school altijd een hekel gehad aan het vak geschiedenis. Misschien komt dat wel, omdat ik toevallig een leraar voor geschiedenis had, die de stof op een heel saaie manier vertelde. De mensen in de geschiedenisboeken gingen daardoor voor mij niet echt leven en voor mij betekende een geschiedenisproefwerk alleen maar het uit mijn hoofd leren van droge feiten en jaartallen. Ik was nooit trots op de geschiedenis van mijn land en die van het westen in het algemeen. Ik had eerder een afkeer voor wat ik moest leren over de daden van onze voorvaderen. De verre en oude beschavingen boeiden me meer.

Maar wat me eigenlijk het meeste boeide vanaf mijn kindertijd is het gedrag van mens en dier als uniek individu. In dat opzicht zijn Ahmad en ik dus heel verschillend. Terwijl hij het liefst grotere groepen mensen en hun gedrag bestudeert en met name door de geschiedenis heen, houd ik me het liefst bezig met het bestuderen van individuen. Daarom schilder ik misschien ook zo graag portretten van mensen.

Waarschijnlijk mede omdat ik niet trots ben op mijn geboortegrond, zoals Ahmad dat wél is, voel ik me ook niet echt een Nederlander. Ik heb me altijd een vreemdeling gevoeld, zelfs in het gezin waarin ik opgroeide. Ik dacht meerdere malen in mijn leven dat ik een vondeling was, maar dat niemand me dat wilde vertellen. Het feit dat we om de haverklap moesten verhuizen, vanwege het beroep van mijn stiefvader, werkte ook niet mee om me ‘geworteld’ te gaan voelen in een bepaald gebied. Tot op heden droom ik meestal dat ik ergens ben op voor mij onbekend terrein. Zelden of nooit ben ik in mijn dromen op een plek die ik ken, laat staan met mensen die ik ken. Af en toe duikt er wel een bekende op in mijn dromen. Ik voel me dus een vreemdeling of, wat net zo goed geldt, verbonden met iedereen. Ik kan me druk maken om het leed van een ander mens, die ik niet ken, alsof het familie van me is. Voor mij zijn we eigenlijk één grote familie. Ik merk weleens dat dit niet door iedereen begrepen wordt. De meeste mensen zetten toch hun eigen familie op de eerste plaats.

Ik vind het niet belangrijk op welke plek van de wereld ik geboren ben en opgegroeid. Ik geloof dat ik kom uit het zielenrijk en ook zal terugkeren naar het zielenrijk.

In het zielenrijk zijn geen landsgrenzen en er is geen onderscheid in uiterlijke kenmerken, zoals op de aarde (zoals huidskleur, enz). Ik denk ook dat we er niet voor kiezen om op een bepaalde plek en als kind van bepaalde ouders ter wereld te komen. Zodra we op de aarde komen begint het leven hier en ik zie dat als een test. We komen hindernissen tegen en hebben goede en slechte ervaringen in de wereld. Het enige dat belangrijk is (in mijn ogen) is hoe we daarmee omgaan. En dat doet ieder op zijn/haar eigen manier. Op elk moment maakt de mens keuzes (en dat is het verschil met een dier. Een dier maakt geen keuzes, maar handelt op basis van instinct en leerervaringen). De mens heeft het vermogen na te denken en te kiezen voor gedrag op elk moment. De keuzes die je maakt hebben gevolgen voor het verloop van je leven. Andere mensen, die je tegenkomt op je pad, maken ook keuzes op elk moment en zo ontstaat interactie en reactie. Dat vind ik mateloos interessant.

Met die interesse lees ik boeken, kijk ik naar mensen en bekijk ik ook films en series. Wat voor keuzes maken mensen op elk moment en wat hebben die voor gevolgen? Toen ik in Pakistan woonde en mijn leven deelde met mijn toenmalige schoonfamilie, die leefde onder totaal andere omstandigheden dan ik, op een berg, in een huis van klei, zonder WC, elektriciteit en water, toen merkte ik het volgende. Dat zij niet anders voelden en dachten dan ik. Toen besefte ik dat we allemaal verbonden zijn, waar en hoe we ook wonen. Gewoonten en gebruiken kunnen per land verschillen, maar we hebben allemaal een vel en daaronder zit bloed. We kunnen pijn en vreugde voelen en iedereen heeft een hart. Dat is in deze wereld. Voor mij zijn er geen grenzen tussen mensen en de grond waarop we lopen is een tijdelijk en geleend goed. Over honderd jaar lopen hier weer andere mensen en zijn wij weer terug in het zielenrijk.

‘Ergens iets van vinden’

Het is een uitdrukking die ik de laatste tijd vaak hoor. Het is een nogal vage manier om te zeggen dat iemand ergens een mening over heeft. En meestal wordt dan bedoeld dat die mening een afkeuring is van iets. In plaats van dat ik dus iemand hoor zeggen: ‘hij/zij is het daar niet mee eens’ of ‘hij/zij keurt het af’ zegt iemand nu ‘hij/zij vind daar iets van’. Of als iemand je wil confronteren met een negatieve mening, waarvan hij/zij meent dat je die hebt zegt hij/zij: ‘Ik merk wel dat jij er iets van vindt’.

Dat is iets wat me opvalt en ja, belangrijk is dat niet. Er zijn zoveel manieren van uitdrukken die zomaar ontstaan en een tijd mode worden en waarin men elkaar dan lijkt na te praten. Een ander voorbeeld is de uitdrukking om te laten merken dat je het ergens mee eens bent. Dan zeggen veel mensen nu: ‘Echt, hè’.

Ach ja, de taal is een levend communicatiemiddel dat voortdurend verandert in de tijd.

Maar waar ik het over wil hebben is dat ‘ergens iets van vinden’. Ik betrap mezelf erop dat ik ook van te veel dingen iets vind en ik heb daar zo genoeg van. Ik heb dit al vaker geschreven in dit weblog. Ik wil af van mijn eigen meningen.

Maar zo eenvoudig is dat niet. Iedereen heeft een mening over van alles en sommigen leggen die overal op tafel en anderen zijn er wat terughoudender in om die uit te spreken, maar de mening zit dan wel in het het hoofd van die persoon en je kan dat ook merken en voelen. En ja, iedereen zoekt daarbij vaak ook nog bevestiging. ‘Vind jij dat ook? Ja, hè. Zo fijn dat we het eens zijn.’ Maar wat hebben we eraan? Heel twitter staat vol met meningen en ook in de kranten, op tv en overal waar je internet opent kom je meningen tegen. Ik vind het prima (haha, ook een mening), maar ik wil zelf niet meer meedoen. Lekker alleen maar alles op me af laten komen, indrukken, wat ik zie en hoor, wat ik merk en voel, alles laten binnenkomen…..maar de censuur wil ik eraf! Ik wil niet meer censureren! Omdat ik denk dat ik alleen daarvan doodmoe word en niet van de indrukken zelf. Ik wil gewoon alles doorlaten en het oordeel laat ik aan Allah over. Dat lijkt me zo rustig.

Makkelijk is het niet. Ook een 70 jarige heeft nog een hoop te leren. Maar alleen al het voornemen om ‘nergens meer iets van te willen vinden’ geeft me een weldadige rust. Is dat wat mensen beogen als ze het hebben over mindfulness?

Jeroen Pauw in gesprek over godsdienst, islam en de dood

Ik vond het mooi om te zien hoe goed Jeroen Pauw zijn gevoelens en gedachten kan verwoorden en ook erg fijn om te zien hoe beide heren, die erg verschillend denken over geloof in een hogere macht, op zo een ontspannen manier hun gedachten konden uitwisselen, zonder met elkaar in een een strijd om de ‘waarheid’ te geraken. Het bekijken waard misschien ook voor de lezer?

voor wie meer wil weten over hoe de profeet Mohammed sws heeft geleefd en wat hij betekent voor moslims

Ieder bekijkt alles vanuit een eigen hoekje

En dat hoekje van waaruit we kijken is bepaald door ons karakter dat we geërfd hebben en invloeden die we hebben meegekregen door ervaringen in het leven. We zijn allemaal uniek en er is zelfs geen enkel molecuul op de wereld dat identiek is aan een ander.

Toch zit het in ons dat we herkenning en warmte zoeken bij elkaar en dan is het fijn als we het gevoel hebben dat we even hetzelfde menen te zien en daarbij hetzelfde menen te ervaren, al is het maar beperkt tot een bepaald iets waarnaar we kijken. Dat geeft een gevoel van verbondenheid, dat warm aandoet en fijn is om te voelen.

Soms heb je het gevoel, als je iemand tegenkomt, dat je die persoon al jaren kent en dat je niet veel woorden nodig hebt om elkaar te begrijpen. En ook komt het voor dat je iemand ontmoet, van wie je onmiddellijk weet dat diegene heel ver van je afstaat en dat je, ook al spreek je 1000 woorden, elkaar nooit zal begrijpen.

Ik denk dat ik een persoon ben, die, soms tegen beter weten is, probeert met iedereen een goede verstandhouding te hebben. Voor mij bestaat de wereld uit allemaal mensen, dieren en planten die liefde verdienen, wie of wat ze ook zijn. Ik kan niet lang boos op iemand zijn en ik wil altijd begrijpen vanuit welk hoekje de ander denkt. Ik weet dat mijn hoekje, van waaruit ik kijk, ook maar een van de vele hoekjes is, van waaruit gekeken kan worden. Zoveel zielen, zoveel hoekjes. Dat is waarschijnlijk de reden dat ik gekozen heb voor de psychologiestudie. Het functioneren van het brein en de gevoelens van mensen vind ik mateloos interessant. Ik bekijk alles vanuit deze hoek. De mensen in mijn omgeving, films en series, boeken die ik lees, uitdrukkingen van mensen en dieren op foto’s, schilderijen, enzovoort. Vanaf mijn kindertijd bestudeerde ik het gedrag van de mensen om me heen.

Je kan er je brood mee verdienen, maar daarvoor heb ik nooit gekozen. Het is voor mij een liefhebberij en interesse. Soms doet het pijn, omdat ik soms het leed van anderen te veel voel als een door mij gedeeld leed en soms geeft het me heel veel vreugde en ontroering, als ik zie wat voor mooie dingen mensen doen voor elkaar en voor de wereld om hen heen. Dan huil ik ook, maar dan zijn het tranen van ontroering.

Ik ben ook zo iemand, die meent dat bidden voor een ander helpt. Ik heb ervaren dat dit zo is. Mijn stiefvader was een overtuigde ongelovige. Mijn moeder was evenmin gelovig of wellicht iemand die niet zeker wist of er een God bestond (of een hogere intelligentie, hoe je het maar noemen wilt, kosmische wetten, het oneindige). Maar zij zei vroeger wel vaak: ‘denk erom, gedachten zijn krachten’. Zij gaf me ook enkele maanden voor haar dood een boekje, dat ooit van haar moeder was geweest. Het boekje is geschreven in ouderwetse spelling. Het heet: ‘In harmonie met het oneindige’. Toen ik dat boekje las, herkende ik daarin beginselen, die in alle godsdiensten gelden en in allerlei filosofische wijsheid.

Als schoolkind begreep ik het al. Er zijn kosmische wetten en als je daarmee in tegenstelling of in overeenstemming besluiten neemt, maakt dat verschil voor wat er daarna plaatsvindt in je leven. Ik kon dat toen nog niet plaatsen en koppelen aan één bepaalde godsdienst of leer. Ook nu koppel ik het niet meer aan een bepaalde godsdienst. Ik heb toevallig gekozen voor de islam, maar ik weet dat in wezen alle godsdiensten uit dezelfde bron zijn ontstaan via diverse profeten. Door institutionalisering en een rigide regelgeving na verloop van eeuwen (helaas vaak door mensen later bedacht) ontwikkelden deze diverse godsdiensten zich tot onverdraagzame systemen. De oorsprong van alle godsdiensten is goed geweest, maar de uitwerking van de regels en de onderlinge strijd tussen de vele religies hebben afbreuk gedaan aan waar het eigenlijk om ging. Er is maar één God. En wij zijn niet meer dan dienaren op deze aarde en vertegenwoordigers. We hebben het vermogen gekregen tot reflectie, wat dieren niet hebben. Dieren handelen altijd goed, hun instinct volgend. Wij hebben op elk moment de mogelijkheid om na te denken en te kiezen voor gedachten, meningen of gedrag. En dan is het aan ons waarvoor we kiezen en of we het stemmetje van ons geweten volgen of de veel hardere stem van minder mooie intenties.

De beperking van het geschreven woord als communicatiemiddel

Dit weblog gebruik ik om mijn gedachten en gevoelens te delen met de lezer. En ik nodig de lezer ook uit om te reageren. Als ik sommige reacties lees, dan realiseer ik me soms dat woorden op papier of digitaal heel beperkt zijn en eigenlijk niet duidelijk genoeg zijn om een gevoelswereld en gedachten over te brengen. Je mist de context waarin dingen uitgesproken worden, je ziet geen uitdrukking op het gezicht van de persoon die schrijft en je krijgt geen non-verbale informatie, zoals die kan blijken uit iemands lichaamshouding of energie. Daardoor kan gemakkelijk een misverstand ontstaan over en weer tussen lezer en reageerder. Het zij zo.

Maar als mensen al een zielsverwantschap hebben kan, ook zonder die non-verbale cues en met alleen maar het geschreven woord, een verstandhouding ontstaan tussen mensen. Dat is gebeurd, toen ik in 2008 mijn zielmaat leerde kennen via het internet. Wij spraken niet eens dezelfde taal en tussen ons was een afstand van meer dan 2000 kilometer. En toch wisten wij, na een intensief mailcontact gedurende slechts drie maanden (met google translate als hulp), dat we een leven met elkaar wilden gaan delen. Hoe kan dat? Omdat we, door de regels heen en achter de woorden die we schreven, elkaar ‘zagen’. We waren allebei eerlijk in wat we schreven en we herkenden iets in elkaar wat heel belangrijk was, een gemeenschappelijke kijk op het leven en een wederzijds herkenbare gevoelswereld. En zonder dat we elkaar werkelijk zagen (bijvoorbeeld via een video-contact) en zonder elkaars stem te horen maar dus alleen maar via dat heel open mailcontact, werden we hevig verliefd. En dat zijn we na 12 jaar elke dag samenleven nog steeds. Soms zijn we daar zelf verbaasd over. Welke wonderlijke macht heeft ons bij elkaar gebracht? Het is de Macht van God/ Allah, kosmische wet, voorzienigheid, of hoe men het maar wil noemen.

Ik ben gelukkig met mijn droomprins, die pas in mijn leven kwam toen ik al 58 jaar was. Maar het was niet te laat. Integendeel, hoe fijn is het als je, zonder je bed uit te moeten voor een werkend bestaan en zonder de zorg te hebben voor opgroeiende kinderen, elke dag de tijd hebt om van elkaars gezelschap te genieten en je diepste gedachten met elkaar te delen. Hoeveel mensen van mijn leeftijd hebben dat geluk?

Ik heb veel meegemaakt in mijn leven. Veel tegenslagen en tegenwind gevoeld, waarvan een groot deel te wijten was aan keuzes die ikzelf had gemaakt. Maar altijd was er een onzichtbare kracht, die mij beschermde en die me liet ontsnappen uit zeer heftige situaties. Altijd doken er mensen op onverwachte momenten op, die me te hulp schoten of anderszins een betekenisvolle rol speelden in mijn leven. ‘Alsof er er een engeltje op mijn schouder zat,’ zeggen mensen weleens. Telkens gebeurden toch dingen op het juiste moment.

Dat is de reden waarom ik me op dit moment me een erg gelukkig en gezegend mens voel.

Maar dat neemt niet weg dat ik me wel het lot van anderen erg kan aantrekken. Misschien juist omdat ik weet hoe het is om heel ongelukkig of heel bang te zijn of hevige pijn te hebben. Want die tijden heb ik ook gekend. Ik gun dat niemand en ik wens iedereen hetzelfde geluk als dat ik heb gehad in mijn leven, waarvan je kan zeggen dat het qua gelukbeleving een stijgende lijn vertoont.

Ik heb mijn momenten dat ik denk: ‘waaraan heb ik dit geluk en deze rust verdiend en waarom is al dat goede zo schijnbaar oneerlijk verdeeld in de wereld?’ Mijn sterke geloof in Allah/God geeft daar geen verklaring voor. Het enige was ik me kan voorstellen is dat er nog een wereld is, waarin wel alles rechtvaardig is en waarin een ieder krijgt wat hij verdient: de zielenwereld. Dat is de wereld waar wij vandaan komen en waarin wij zullen terugkeren.

Ik nam radicale besluiten in mijn leven

Mijn eigen kleine eenzame revolutie

Dit boekje kreeg ik cadeau van mijn medestudenten in het kraakpand ,waar ik toen woonde. Ik stond toen al bekend als een ‘vreemde eend’, die haar eigen weg zocht

Hier dan een klein stukje over mijn leven, om niet te veel achter te blijven bij mijn zielmaat Ahmad, die vertelt.

Vanmorgen stond ik op met herinneringen en een paar daarvan ga ik hier delen.

Ik was een snelle leerling en had het geluk geen moeite te hebben met schoolwerk, ook al verhuisden wij keer op keer vanwege het beroep van mijn stiefvader (militair bij de lucht macht) en moest ik steeds weer opnieuw wennen aan een school. Vaak zat ik op de lagere scholen waarheen ik ging met één of twee klassen in één lokaal, en als ik dan klaar was met mijn eigen taakjes luisterde ik mee, als de hogere klas een uitleg kreeg van leerstof. Als middelbare schooladvies kreeg ik uiteindelijk ‘gymnasium’ en daarheen ging ik dan ook, samen met twee vriendinnen uit mijn toenmalige klas.

We fietsen elke dag met zijn drieën naar het protestants lyceum, omdat die school in die tijd bekend zou staan als ‘de beste van Eindhoven’. Helaas konden mijn twee vriendinnen niet meekomen met de eisen van het schoolprogramma en gingen zij allebei het jaar daarop naar de mms (jawel, de middelbare meisjes school, wat zou men daar in deze ‘genderloze’ tijd van zeggen?).

Ik bleef dus alleen achter tussen allemaal streng protestante kinderen. Maar gelukkig kwam toevallig mijn vriendin Susan dat jaar bij me in de klas. Haar kende ik nog uit de periode dat mijn stiefvader gestationeerd was op de vliegbasis Rheindalen in Duitsland. Wij gingen daar in voorgaande jaren samen naar school tussen Canadese en Engelse kinderen en ook naar balletles in Mönchen Gladbach bij frau Shafrad. Helaas duurde onze tijd samen in de klas van het protestants lyceum niet lang. Zij verhuisde na een paar jaar naar Oslo, waarheen haar vader was overgeplaatst. En ik was nu echt alleen tussen kinderen, met wie ik weinig verwantschap voelde. Elke dag werd aan het begin van de les een stuk uit de bijbel gelezen en dat vond ik op zich wel heel interessant.

Maar toch nam ik aan het einde van hat vierde jaar van het gymnasium mijn eerste radicale besluit: ik wilde naar een andere school, het gemeentelijk lyceum. ‘Dan moet je dat zelf maar regelen,’ zei mijn stiefvader toen. En dat deed ik ook. Op zeer hoge hakken en met een minijurkje meldde ik mij aan op het gemeentelijk lyceum met als enige argument dat ik me op de voorgaande school niet thuis voelde. Ik kon daar beginnen in de vijfde klas.

Het viel me lelijk tegen dat het leerprogramma van het gemeentelijk lyceum helemaal niet aansloot op het leerprogramma van mijn voorgaande school. Ik moest dan ook voor het eerst van mijn leven erg mijn best doen om de komende jaren goed mee te komen. Dat lukte gelukkig wel.

Na het behalen van het schoolprogramma was het een logische stap te gaan studeren. Maar dat wilde ik niet. Ik vond dat ik wel genoeg met mijn neus in boeken had gezeten. Ik wilde reizen. Dus ik ging bij de spoorwegen werken, omdat je daar vrij reizen kreeg als personeelslid. In feite heb ik daar nooit gebruik van gemaakt. Want terwijl ik werkte als informatrice aan een balie, kreeg ik steeds meer het gevoel dat dit het niet was. Ik wilde ‘mensen helpen’.

Dus daarom ging ik psychologie studeren in Utrecht, een studie die ik in 6,5 jaar afrondde, wat in die tijd en met het studieprogramma van toen snel was. Nu halen mensen een master in 4 jaar, maar dat is dan ook met een zeer ingekort en basaal programma. Toen ik mijn ‘bul’ haalde, had ik een onderwijslicentie in de psychologie en ook het aantal vereiste punten om aangesloten te zijn bij de vereniging van psychotherapie. En toen maakte ik de eerste kolossale fout in mijn leven. Ik registreerde me niet en was er zelfs niet van op de hoogte dat op dat moment de BIG registratie van belang was. Er waren toen tal van beunhazen, die zich psycholoog noemden en een bordje op hun deur hingen en ‘mensen gingen helpen’. Of andere beunen zonder studie, die zich opwierpen als begeleider van sensitivity-trainingen en andere populaire groepstherapieën. Dus daarom werd de BIG-registratie voor psychologen in het leven geroepen. Of misschien bestond die al lang. Ik weet het niet. Ik heb dat in ieder geval gemist en meende aan mijn diploma voldoende te hebben en keek niet verder om me heen.

Nee, ik was al jaren bezig met zoeken naar een vorm waarin ik mijn godsbeleving kon herkennen en had die niet gevonden in de diverse kerken, in de diverse oosterse filosofieën of het sjamanisme. Precies op het moment dat ik mijn studie had afgerond, had ik ook de islam gevonden als het model waarin ik mij opeens wel herkende. Toen nam ik twee radicale besluiten

  1. Ik ging weg uit het pand waarin ik woonde en liet al mijn boeken, platen en andere spullen achter voor mijn medestudenten, die daar nog woonden (dat schreef ik al in een eerder stukje. Ik nam alleen de koran, mijn kleding en mijn matras met toebehoren mee). Ik was al het intellectuele gebazel zat en wilde me voor de rest van mijn leven alleen baseren op dat ene boek, in de Engelse vertaling van Marmaduke Pickthall, dat op mij een enorme indruk had gemaakt.
  2. Ik, als net afgestudeerde, ging een relatie aan met een man, afkomstig uit het grensgebied van Pakistan en Afghanistan (een Pathan), die niet kon lezen en schrijven, een analfabeet dus.

Met name de laatste twee radicale besluiten hebben mijn leven een ongewone wending gegeven en leverden toen al veel opgetrokken wenkbrauwen op van de mensen in mijn omgeving. Dat het ook nog heel heftig en dramatisch zou worden, wist ik toen nog niet.

Maar……eind goed, al goed. Ik zit hier, springlevend nog, hoewel dit ook anders had kunnen aflopen. Het is de Hand van God/Allah, die mij altijd beschermd heeft, ondanks mijn impulsieve, intuïtieve en niet altijd even verstandige besluiten. Het was mijn eigen eenzame weg, waarop ik met een lach en een traan terugkijk.