Toen we gisteren op de terugweg waren van onze mooie wandeling en liepen in de schaduw en de frisse wind ons heerlijk afkoelde zei Ahmad ineens uit het niets: ´Eigenlijk weet ik niet eens zo zeker of er wel een God bestaat, maar voor mij is wel zeker dat het idee van een Volmaakte Entiteit een troost en houvast is voor de mens´. ´Ja, hè,´ bevestig ik wat hij zegt. ´Een referentiepunt, dat nergens anders mee te vergelijken is.´ ´Wat dat betreft komen alle heilige boeken dan tot dezelfde conclusies en beschrijvingen,´ zegt Ahmad. ´Precies, en daarom begrijp ik niet waarom gelovigen van diverse godsdiensten elkaars geloof bestrijden. De essentie komt toch bij alle geloven op hetzelfde neer,´ zeg ik.
´Wat ik ook niet begrijp,´ zeg ik dan ´is dat mensen van een bepaalde geloofsrichting ook soms waarschuwen dat je alleen maar moet omgaan met mensen van hetzelfde geloof. Dat zie ik bij veel geloven gebeuren en zelfs bij de soefi-gemeenschap waar ik me een tijd in bevond. Ikzelf beleef dat anders. Naar mijn overtuiging maakt Allah/God geen onderscheid tussen Zijn schepselen. Hij houdt van allemaal. Ook profeten als Jezus en Mohamed gingen niet alleen maar om met geloofsgenoten. Jezus hield zich op met marginalen en zelfs prostituees. En ook Mohamed was vriendelijk en toegankelijk voor alle mensen om hem heen, ongeacht hun geloof. Sommigen besloten hierdoor zich te bekeren maar dat ging nooit onder dwang.
Mensen willen zich altijd bevinden in hun eigen kring. Dat voelt het meest vertrouwd. En als een mening of overtuiging erg afwijkt van de groep waartoe je behoort dan kan dat als een bedreiging worden ervaren. Maar dat geldt niet alleen voor mensen die een geloof belijden, maar evengoed voor mensen met een uitgesproken mening op welk vlak dan ook. Ik zie het overal om me heen. In de gesprekken die ik voer of hoor, in de kranten en op twitter. Er zijn diverse groepen te onderscheiden die een bepaalde overtuiging hebben. Onderling zijn ze het eens en vinden zij het vanzelfsprekend dat hun mening de enige juiste is. De ´anderen´ die een tegenstrijdige mening hebben moeten het dus bij het verkeerde eind hebben.
Vroeger leerde ik in mijn studie over de dissonantietheorie. Die theorie houdt in dat een mens moeilijk kan leven met tegenstrijdigheden. Een voorbeeld: als iemand die je graag mag over dingen hertzelfde denkt als jij, dan bevestigt jou dat in je mening. Er is dan een congruentie tussen jouw waardering voor die persoon en diens ideeën, omdat ze overeenstemmen met wat jij vindt. Als die bevriende of door jou gewaardeerde persoon een mening verkondigt die afwijkt van wat jij vindt, dan kan dat een soort ´kortsluiting´ in je hoofd geven. Er is dan een dissonantie tussen de waardering die jij voelt voor deze persoon en datgene wat hij vindt, omdat zijn mening totaal niet overeenstemt met wat jij vindt. Wat iemand gaat doen om uit deze ´dissonantie in zijn hoofd´ te komen is ofwel proberen de ander te overtuigen van een andere zienswijze met argumenten ofwel de ander minder gaan waarderen.
Op Twitter zie je dat laatste in extreme vorm voorbij komen. Mensen die het niet eens zijn met een ander gaan vaak niet in gesprek met argumenten of feiten, maar schelden de ander uit voor dom en erger. Zelfs in politieke debatten zie je dat gebeuren. Mensen lijken er niet goed mee te kunnen leven dat niet iedereen hetzelfde denkt en dezelfde mening heeft over dingen als jij of ik of hij of zij. Dat is wel jammer, want de gemoederen raken daarbij verhit en het lost niets op.
