Ahmad vertelt…

Ahmad is geen prater. De meeste tijd ben ik aan het woord en dan reageert hij daarop. Dat wil niet zeggen dat hij weinig te vertellen heeft. Integendeel, hij heeft veel meegemaakt wat voor menigeen interessant zal zijn om te horen. In ieder geval voor mij. Maar het is niet gemakkelijk om Ahmad op zijn ´praatstoel´ te krijgen. Hij is beter in schrijven. Zo hebben wij elkaar ook leren kennen, via het geschreven woord op internet.

Laatst vertelde hij mij terloops dat hij het vroeger fijn vond om met zijn muilezels in de nacht naar de campo te trekken. Meestal had hij er twee bij zich, één om op te rijden en de andere aan een leiband erachteraan of naast. Zijn vader reed met de andere twee muilezels. Zoals ik al eerder weleens vertelde, hebben/hadden de boeren in Arrahal hun boerderijgrond niet om de woning. Zij wonen in het dorp met een grote plaats achter hun woning met ruimte voor een stal en opslag van oogst, voedsel en zadeldekken en draagmanden voor de muilezels. En een grote poort als voordeur, waarlangs ook het vee naar binnen kan. Maar als zij hun land willen bewerken moeten zij daarvoor enkele kilometers verderop gaan, ´in de campo´ zogezegd. In de winter en het voorjaar verbouwen zij daar hun gewassen en die worden geoogst tot ver in de zomer. Maar om diefstal van de oogst te voorkomen bewaken zij ook dag en nacht hun land door midden op het land te blijven slapen. Ahmad en zijn familie deden dat bij toerbeurt in een soort tent, die op een Indiaanse wigwam lijkt. Ook lieten zij in de avond en nacht hun muilezels grazen. En als zij sliepen hielden hun honden de wacht en waarschuwden als er ongewenste dieven op hun land kwamen.

Ahmad kan veel anekdotes vertellen, over zijn vader die heel wijs uit de hoek kon komen. En over zijn oma, die een nog groter huis en grotere achterplaats had, waar varkens en kippen en uiteraard ook muilezels voor het werk en vervoer gestald waren. Zo vertelt hij dat hij zijn oma altijd met een schort vol kippenvoer naar de kippen zag verdwijnen en terugkomen met diezelfde schort vol eieren. Als er kuikentjes geboren waren haalde zij deze even weg bij moederkloek om ze één voor één te voeren met een zwart pepertje, opdat ze warm zouden blijven. Daarna bracht ze de kuikens weer terug bij moederkloek. Van zijn oma heeft hij veel geleerd, zoals zelf zeep maken van gebruikte resten olijfolie.

Ahmad is niet zo een goede verteller. Meer een schrijver. Dus ik zei tegen hem: ´Waarom schrijf je al die dingen over je vroegere boerenbestaan als jongen niet op? Het is een boerenleven uit de tijd dat alles nog met man en paard / (muil)ezel gebeurde. Nu is dat alles vervangen door machines met alle kwalijke consequenties van dien. Het zal voor jou kinderen maar ook vast wel voor veel andere Andalusiërs en misschien ook mensen daarbuiten interessant zijn om te lezen hoe het eraan toeging en wat je daarbij ervoer als jongeman´.

Misschien gaat hij dat wel doen. In ieder geval heeft hij mij geïnspireerd voor het maken van een nieuw schilderijtje.

Eeuwig graf

Vandaag en ook al een paar dagen geleden las ik er over. Dat in Den Haag de islamitische begraafplaatsen vol zijn. Het is zo dat moslim immigranten tot op heden veelal hun doden begroeven in hun land van herkomst. Daar is uiteraard meer plaats voor een een eeuwig graf, dat volgens moslims voor een moslim zou zijn voorgeschreven. Daarbij is het zo dat een dode volgens de islamitische traditie zo snel mogelijk begraven dient te worden. Nu is het vanwege de coronacrisis niet mogelijk de doden per vliegtuig naar het buitenland te vervoeren en daarom werden de laatste tijd veel overleden moslims begraven op het islamitisch gedeelte van de kerkhoven die Den Haag telt. En daar is het nu vol. Er kunnen geen doden bij. De islamitische gemeenschap doet nu een dringend beroep om het aantal eeuwige begraafplaatsen uit te breiden. Hoe ethisch is dat, vraag ik mij af. Hoe ethisch is het om zoveel ruimte op te eisen voor graven in een land waar nauwelijks ruimte is voor het bouwen van huizen voor nog levende mensen. Ik ben zelf moslim, maar ik vraag me af of dat iets is dat de Schepper van ons wil. Zoveel ruimte innemen ten koste van anderen.

Ik ben al een tijdje bezig met me af te vragen wat ik zou willen dat er gebeurt met mijn lichaam als ik kom te overlijden. Ik wil niemand tot last zijn, heb daarom al jaren een begrafenisverzekering, zodat mijn nabestaanden in ieder geval niet voor kosten komen te staan. Bij DELA mag je kiezen wat je wil. Ik zat zelf aan een natuurgraf te denken, gewoon ergens in de natuur, zonder monument erop en zonder kist. Dat lijkt mij het meest logische. Maar mij werd verteld, toen ik DELA daarover belde, dat dit zo ´in de mode is´ dat dit ook gecompliceerd ligt in Nederland. Er zijn in elk geval geen natuurbegraafplaatsen in het dichtbevolkte westen van het land en het is duur. Een islamitisch graf zou goedkoper zijn, dus heb ik daarvoor mezelf aangemeld. Maar het liefst zou ik zo min mogelijk plaats innemen. Verbranden kwam ook nog in me op, maar ik heb gehoord dat de ovens van de crematoria zeer veel vuiligheid uitstoten. Dus dat is belastend voor het milieu en in mijn ogen tegennatuurlijk.

Mijn ideaalplaatje ziet er als volgt uit. Schaf de monumentjes en grafstenen af. Stel velden beschikbaar voor graven, waar mensen waardig en zonder kist begraven kunnen worden. Zonder kist, omdat een kist het natuurlijke vergaan van het lichaam tegengaat. Zeker als de kisten gevoerd zijn met niet afbreekbaar synthetisch materiaal. Ik heb nabestaanden die in graven liggen en ik bezoek die graven. En ik betaal voor die graven. Maar eerlijk gezegd doe ik dat meer uit schuldgevoel dan uit behoefte. Ik verlang datzelfde absoluut niet van mijn kinderen. Ik vind het kijken naar een graf en daarop bloemen leggen een soort idolatrie, die mij weinig zegt. Ik heb er geen behoefte aan dat dit voor mij gedaan wordt.

Mijn ideaal is een groot veld, waar mensen begraven kunnen worden met respect. De doden kunnen gewoon blijven liggen in die graven, maar wel kunnen er na verloop van tijd meer doden begraven worden op dezelfde plek. De lichamen vergaan immers en dat is de natuur. Geen grafstenen, geen gedoe op die graven.

In Medina liep ik langs de Jannat al-Baqi. Het is gewoon een veld en daar liggen heiligen begraven, metgezellen van de profeet. Maar geen grafstenen. Toen ik erlangs liep kreeg ik een onbeschrijflijk heerlijke geur in mijn neus. Het was geen wierook, want die wordt daar niet afgestoken. Deze begraafplaats, waar dus doden liggen uit lang vervlogen tijden, wordt nog steeds gebruikt en er worden opnieuw mensen begraven. Dat heb ik met eigen ogen gezien. Zo een begraafplaats is er voor iedereen, maar niemand heeft de behoefte om ´met een identiteit´ begraven te worden.

Inna lillahi wa inna ilayhi raji’un

We keren terug naar onze Schepper, die ons heeft geschapen. En alleen de herinnering blijft voor onze nabestaanden. Deze herinnering behoeft geen monument en eigen plek op deze aarde. Dat is mijn mening.

Al doende leert men

Omdat ik even moet wachten op de canvassen die besteld zijn houd ik me onledig met andere dingen. Ik keek naar de tekeningen die ik in het verleden maakte en die hier hangen. Ik zag zoveel fouten! Dus besloot ik er aan paar uit de lijst te halen en te reviseren.

De tekening die ik ooit van een jonge Ahmad maakte met zijn toen vijfjarige oudste dochter en hond verdiende bijvoorbeeld echt een grondige opknapbeurt. De tekening is nog steeds niet zoals ik zou willen, maar ik ben een stuk tevredener.

potlood

Al doende merkte ik dat ik nu een heel andere hand van tekenen heb dan een paar jaar geleden. Het krampachtige gaat steeds meer weg en ik zie steeds meer. Leuk!

Toevallig keek ik gisteren naar een documentaire op YouTube over Tjalf Sparnaay, de schilder die levensecht een gebakken ei schildert of sla in een kom. Een schilder die met fantastische precisie talloze onderwerpen schildert, die een verrassend frisse kijk op ogenschijnlijk alledaagse onderwerpen geeft. Deze man heeft geen schildersopleiding genoten, maar was aanvankelijk gymleraar. Hij leerde zichzelf schilderen door de kunst af te kijken van schilders die hij bewondert.

Zo een bescheiden iemand met zo een enorm talent en doorzettingsvermogen inspireert mij enorm. Intussen blijf ik op mijn manier wat klungelen in de marge. Maar tot mijn eigen genoegen leer ik wel steeds wat bij, Oefening baart kunst.

Over het ´onderhoud´ tijdens de corona

Gelukkig heb ik ontdekt dat de pakketservice in Spanje nog gewoon functioneert. Dat betekent dat ik via amazon.es gewoon canvas heb kunnen bestellen voor het maken van nieuwe schilderijen. En ook hebben ze daar henna. Dat betekent dat ik niet mijn hoofd hoef kaal te scheren als mijn henna hier op is. Want zonder dollen, dat was ik wel van plan. Liever loop ik met met een kort grijs koppie dan zoals wijlen Armand (de zanger) met een kop met vanonder rood en vanboven wit haar. Want mijn haar is van zichzelf spierwit.

Dus mochten we nog lang niet terug kunnen, dan zit ik niet verlegen om de spullen die ik voor mijn ´onderhoud´ nodig heb.

Dat we niet naar de kapper kunnen is voor mij als vrouw niet zo erg. Maar voor Ahmad is dat wat anders. Ik vind dat hij prachtig haar heeft en mocht het heel lang groeien, dan zou ik het niet erg vinden om hem te zien als een rocker met een staartje. Maar hijzelf wil dat niet. Om te voorkomen dat hij, zoals toen ik hem pas kende, zelf zijn hoofd gaat bewerken met de tondeuse, heb ik hem gevraagd een kappersschaar te bestellen. Dan kan ik hem wat bijknippen. Ik knipte vroeger ook mijn kinderen, dus dat moet kunnen.

Tja, en verder hebben we niet veel anders nodig voor ons onderhoud dan wat zeep. Om mijn gezicht bij te tekenen, wat ik ondanks het huisarrest nog steeds dagelijks blijf doen, kan ik terecht bij de Mercadona in het geval dat mijn oogpotlood, mascara en lippenstift op zijn. Eten en drinken en WC papier is in overvloed te krijgen. Dus een probleem is er wat dat betreft nog niet.

Ik besef dat ik een gezegend mens ben

Isolatie

Deze mooie en lieve hond, die ik nog nooit heb horen blaffen of janken, zit net als wij in isolatie. Met dat verschil dat hij al in zijn eentje opgesloten zat op het afgeschermde hoekje van een dakterras lang vóórdat de corona-crisis begon. In regen, wind en zon brengt het dier zijn dagen alleen door, met alleen de bescherming van een klein hok tegen kou of hitte. Elke dag kijk ik een paar keer naar hem vanuit ons slaapkamerraam. Wat is hij aan het doen? Ligt hij te slapen? Zit hij geduldig te wachten op de brokken die hij in zijn etensbak krijgt? Of zit hij te knagen aan de kartonnen platen die opgestapeld liggen langs de omheining van zijn kleine verblijfplaats? Soms praat ik tegen hem en vaak kijkt hij naar me terug. Dan zeg ik dat ik meeleef met zijn trieste situatie, maar dat ik niets voor hem kan doen.

Vanmorgen had ik het erover met mijn levensmaatje wat er zal gebeuren als de regelgeving omtrent het huisarrest voor ons mensen wordt opgeheven. Ik zie al voor me dat mensen dan massaal de straat op zullen gaan en dat alle mooie plekken weer vergeven zullen zijn van de mensen. Dat ik dan waarschijnlijk helemaal geen zin zal hebben om me in die mensenmenigte te begeven en dat ik er dan zelf voor zal kiezen thuis te blijven. Dat het eigenlijk al zo lang zo is dat je nergens meer rustig kan genieten van een mooie plek. Overal loketten met intree en lange rijen. De hele wereld lijkt vergeven van toerisme.

A. begrijpt wat ik bedoel. ´Het lijkt erop dat mensen bewust elkaar opzoeken en graag verblijven op plekken waar veel anderen zijn´, zegt hij. Hij heeft daar van jongs af aan een hekel aan gehad. ´Van kleins af aan moest ik niets hebben van grote evenementen als de Semana Santa of de Feries. Als al die mensen bij elkaar kwamen om feest te vieren, pakte ik liever mijn muilezel en reed ik daarop ´s nachts de campo in om te kijken naar de sterren.´ Ik zie het voor me als hij dat vertelt en ik neem me voor dat beeld van hem op een muilezel, rijdend in de nacht of overdag met zijn sombrero, een keer te schilderen.

´Nu begrijp ik ook beter mijn stiefvader,´zeg ik. Als kind wilden mijn broer en ik natuurlijk het liefst kamperen op een camping, waar we konden spelen met andere kinderen. Maar mijn stiefvader koos altijd voor de stilte. Wij brachten onze maandenlange vakanties door op stille plekken in Noorwegen of ergens in de bergen in andere Europese landen. Ik begrijp nu heel goed zijn verlangen naar die rust, ver van mensen en dicht bij de natuur. Het wordt steeds moeilijker die rust nog te vinden op deze aarde.

´Ik hoef niets bijzonders te zien,´ zeg ik. ´Niets waarvoor je in de rij moet staan. Ik ben al blij met een wandeling in de buurt.´ Of in welke buurt dan ook. Ik zie toch overal verrassende hoekjes. En alles verandert telkens door lichtval, het weer of door wat toevallig gebeurt. En zo is er altijd genoeg te zien. Het dagelijkse is mooi genoeg. Als het maar niet te druk is om me heen. Ach ja….

Noam Chomsky over het virus

Wel de ondertiteling aan zetten, de wijze maar al oude man is moeilijk te verstaan

Een sombere analyse door een man die al lang leeft. Het gevaar van neoliberalisme, tirannie, commercialisering van de pharmaceutische industrie, de dreiging van een kernoorlog en opwarming der aarde. De isolatie van mensen, nu onvrijwillig, die echter al ingezet is door de het vrijwel constante gebruik van internet op mobiele telefoons en virtuele contacten, die in vivo contacten verdringen.

Ik leerde in de psychologie dat een neuroot, kort door de bocht gezegd, een ´persoon is die het voor de hand liggende niet ziet´. Al tijden zie ik mensen in op straat, in bussen en trams, op de fiets en in restaurants turen op het kleine schermpje van hun telefoon. Wat om hen heen gebeurt ontgaat hen totaal. Nu zijn we, min of meer gedwongen, in onze huizen opgesloten. Zal dat onze ogen openen en ons motiveren om te strijden voor een mooiere en betere wereld voor ons allen?

Lockdown in Alhaurin de la Torre

Laat ik beginnen met één lichtpuntje. De Semana Santa is afgelast. Dat wil zeggen dat het in mijn ogen zinloze gesjouw met zware beelden op platforms onder begeleiding van oneindig trieste melodieën in een militaristisch ritme niet doorgaat dit jaar. Mensen hebben nog wel hier en daar een lap voor raam of balkon hangen met de afbeelding van de maagd Maria of Jezus met een doornenkrans op zijn gekwelde hoofd, Maar verder merk je niets van de bedrijvigheid die de heilige week elk jaar hier met zich mee brengt.

Maar wat me nu een beetje begint op te breken is dat alleen winkels die voedsel of medicatie verkopen hier open zijn. Je kan geen canvas kopen om op te schilderen en geen glasplaten voor glas in lood bewerking. En juist nu kom ik erachter dat ik eigenlijk heel weinig kleding heb. Ik heb welgeteld twee spijkerbroeken en een paar rokjes waarvan de meeste versleten zijn. Ik heb nauwelijks bovenkleding op wat simpele t-shirts na, die ook behoorlijk versleten zijn. Als ik naga hoe oud mijn kleding is, dan kom ik bij de meeste kledingstukken tot wel 15 tot 20 jaar. Hetzelfde geldt voor jassen en schoenen. Ik loop vrijwel dagelijks in een grijze of zwarte spijkerbroek met als bovenkleding een hemd en een thermoshirt van de Hema. Niet dat dat erg is. Ik loop het liefst met kleding waarin ik mij goed voel en dat is nu deze kleding. Toch besef ik wel dat ik er een keer aan zal moeten geloven en op kledingjacht zal moeten. Maar voorlopig dus niet.

´Als dat je grootste zorg is´ hoor ik de lezer denken. Gisteren drukte mijn jongste kind mij op het hart dat ik alvast moet informeren naar repatriëring. Ik begrijp zijn zorg. ´Het kan wel een half jaar duren voor je terug kan, mam.´ Ik kreeg een site toegestuurd door mijn schoondochter, bijzonderebijstandbuitenland.nl. Toen ik daarin dook, zag ik dat je je daar kon inschrijven met opgave van je banknummer. Dan kan het zijn dat ze je helpen terug te keren, maar eerst moet je een akkoord geven voor 300 euro ´eigen bijdrage´. Ik ben zunig. Ik snap dat mensen die in een duur hotel verblijven op een verre bestemming graag willen terugkeren naar hun vaderland en daar wel wat duiten voor over hebben. Maar mijn situatie is anders. Het is hier als thuis, want dit is mijn tweede huis zou je kunnen stellen. Ik doe hier niet veel anders dan in Nederland en daarbij maak ik hoofdzakelijk gebruik van een laptop en een schildersuitrusting. Daarvan heb ik elk twee, o grote luxe! En eerlijk is eerlijk, hier zijn is geen straf.

Daarbij komt dat Ahmad op dit moment meer gezondheidsissues heeft dan ik en dat het voor hem daarom juist goed is hier te zijn. Terwijl ik, na een aantal blessures, juist flink ben opgeknapt en eigenlijk me gezonder voel dan ooit. Ik hoef niet echt een behandeling ergens voor te ondergaan en mijn kalk en vitamine D kan ik ook hier krijgen bij de apotheek. Dus misschien is het voor ons juist goed dat Ahmad noodgedwongen wat meer tijd krijgt voor behandeling van zijn gezondheidsperikelen.

Dus we blijven voorlopig hier in afwachting van de datum dat Transavia ons mag terugvliegen.

Maar ik zeg je eerlijk. De zeer strenge lockdown die hier gehandhaafd wordt begint me op te breken. Ik heb altijd een hekel gehad aan zondagse stilte en dagen dat alles dicht is en stil ligt. Ik was als kind al blij als alles weer zijn gangetje ging, als ik vuilnisbakken hoorde rammelen en de melkboer weer langs kwam. Als is de schillenboer op zijn kar zag langs komen, kortom als iedereen gewoon lekker bezig was. Ik houd niet van dat gedwongen geniks op zon- en feestdagen. Ik zie graag een wereld die bruist van activiteit. Nou, de activiteit is hier volledig lamgeslagen! Ik vind het vooral zielig voor de kinderen hier, die zich nu veelal moeten zien te vermaken in dichte en donkere huizen. Weinig mensen hebben een binnenplaats of balkon en buiten spelen is hier verboden. Geen kind heb ik op straat gezien sinds weken.

Dus dat is niet fijn! Het is mooi dat men hier zo voorzichtig en streng is, maar soms denk ik wel dat het een beetje overdreven is. Je mag nog niet eens zomaar een frisse neus halen. En je mag niet met tweeën over straat of in je auto. Dat vind ik verdraaid ongezellig. Wel heb ik gehoord dat in Spanje het werk, dat sinds een paar weken nu helemaal is stilgelegd (op levens-essentiële beroepen na), na de semana santa weer opgepakt mag worden. Ik hoop dat er dan ook weer een aantal winkels open mogen naast de supermarkt en de apotheek en dat je dan weer pakketpost kan bestellen. Dat zal al een hoop schelen. Verwend is de moderne mens….

Schilderij af

Het viel niet mee. Tijdens het schilderen was ik af en toe moedeloos. Ze noemen dat de ´painters curse´. Dat is de fase dat je almaar de gelijkenis niet te pakken krijgt en je steeds dingen ziet die niet kloppen. Het is dan verleidelijk om het helemaal op te geven en het doek weg te smijten.

Maar dat doe ik nooit. Ik heb tot nu toe nog geen enkel canvas of hardboard-schilderij weggegooid. Het mooie van olie verf is dat je de verf kan wegschrapen, dat je contouren kan veranderen door kleuren terug te duwen. Een klein lijntje kan al een wereld van verschil maken en de gelijkenis zit hem in het spel van licht en schaduw. Monden en tanden bepalen veel. Kortom het is een ´uitdaging´ om een portret te schilderen. Ik kijk met veel interesse naar You Tube om te zien hoe anderen het doen. Een grote favoriet van mij is Florent Farges. En ook mag ik graag kijken naar de portretwedstrijd die gehouden wordt in Engeland, Portret Artist Of The Year

Ik kan daar met veel aandacht naar kijken. Mooi om te zien dat elke schilder zijn of haar eigen stijl en benadering heeft. Ik leer daar veel van. Maar ik leer ook veel van de adviezen die online op YouTube gegeven worden door diverse schilders.

Ik geloof dat ik portretschilderen wel het allerleukst vind om te doen. Het geeft een goed gevoel als je de expressie van een mens of dier goed kan overbrengen. Al schilderende leer ik veel over de persoon die ik schilder. Alsof je een kijkje krijgt in de ziel.

Ik schilderde nu mijn kleindochter. Het is frappant dat ik al schilderende ook gelijkenis zag met haar moeder in kleine trekjes. Dat is zo leuk om op te merken. Ik heb een paar weken elke dag wat zitten ´sleutelen´ aan dit schilderij en ik kan zeggen dat ik nu eindelijk een beetje tevreden ben over het resultaat. Op een goed moment moet je ophouden. Dan kan je niet verder. Eén verkeerde penseelstreek en je kan het volledig verpesten bovendien. Dus hier stop ik met het cadeau dat ik wil geven aan de andere opa en oma. Ik hoop dat ze er blij mee zijn. Ik ga hem ook nog inlijsten door een reproductie van Ikea uit de lijst te wippen en dit schilderij erin te stoppen.

olieverf op canvas (40 x 50)

Me and my homie

Vandaag een film geplakt van alle filmfragmentjes die mijn kinderen me in de loop van het laatste jaar stuurden van mijn jongste kleinkind. De beelden deden me glimlachen. Ik ga de film van bijna een uur lang hier niet delen uit respect voor hun privacy, hoe schattig de beelden ook zijn.

Buiten blijft het weer hier grijs en grauw, na gisteren één mooie dag, waarvan wij goed geprofiteerd hebben.