Toeval?

Zodra ik wist dat P zou gaan overlijden ging ik naar de papelería om te zoeken naar een condoleance-kaart. In de kaartmolen hingen geen rouwkaarten, maar alleen feestelijke kaarten met felicitaties ter gelegenheid van blijde gebeurtenissen. Toen ik vroeg naar condoleance-kaarten werden deze opgediept uit een laadje onder de toonbank. De dood is kennelijk iets dat weg dient te duiken in een laadje en niet iets om in een kaartenmolen te hangen. Alle getoonde kaarten hadden een kruis als afbeelding. Ik wist dat dit niet geschikt was voor onze P, die zijn tijd op het seminarie als heel onprettig heeft ervaren en het katholieke geloof al jaren vaarwel heeft gezegd.

Dan maar zelf een kaart laten maken. Ik kreeg het idee om hiervoor een foto te gebruiken van het schilderij dat ik van P maakte. Met een nieuwe mooie foto met veel pixels op een usb stickje ging ik naar de copistería. De ijverige, op ADHD-achtige wijze bewegende eigenaar van de winkel wist snel wat ik wilde en maakte een prachtig vierkante dubbelgevouwen kaart (als een ´boekje´) met een schitterende afdruk van de foto op de buitenkant. Hij had er zelfs nog een precies passende envelop bij. Ik bedankte hem hartelijk voor zijn moeite, na slechts twee euro en nog wat betaald te hebben voor zijn nijvere werk. Bij de estanco kocht ik een postzegel.

Vandaag schreef ik een bericht op de kaart voor de weduwe van P, een condoleance. Met trillende handjes schreef ik eerst in het klad wat op de kaart moest komen. Ik was behoorlijk nerveus, denk altijd dat mijn gebaar mogelijk ongewenst zal zijn of raar zal overkomen. Ik wenste de weduwe en haar familie veel sterkte en vertelde haar iets over de foto en waarom ik P zo geschilderd had. Dat ik hem zo had gezien, met een intens vergenoegde uitdrukking op zijn gezicht, zichtbaar in zijn element rijdend op zijn motor. Dat ik dacht dat zij hem ook vaak zo gezien moet hebben op hun vele tochten samen. Dat ik het schilderij vanuit mijn hart aan haar wilde geven. Maar dat zij het gerust kon zeggen als zij het schilderij liever niet wilde ontvangen om wat voor reden dan ook. Dat ik dat niet erg zou vinden, omdat ik het haar niet wil opdringen.

Ik postte de kaart voor 13 uur, het tijdstip waarop hier de buzón geleegd wordt.

Even later kreeg ik in een groepsapp een pdf van de rouwkaart toegestuurd, met o.a. een citaat van P daarop en een foto van P. De uitvaart zal zaterdag plaatsvinden en belangstellenden worden verzocht geen bloemen mee te nemen maar een foto van P. Een foto die voor hen een herinnering bevat aan P en of men op de achterkant wil beschrijven wat deze herinnering is. De foto´s zullen allemaal opgehangen worden als een galerij met herinneringen.

Ik was verrast door deze wens. Ik schreef direct een appje aan de weduwe met de mededeling dat ik helaas niet op de uitvaart zal komen maar dat ik zojuist een condoleancekaart had gestuurd met een foto van P. Dat ik hoopte dat deze op tijd zal arriveren en dat zij deze foto mag plaatsen in de galerij. Ik kreeg direct antwoord. Dat zij het heel lief vond en dat ze de foto zeker zal plaatsen bij de andere foto´s

Ik vind dit alles een mooie samenloop van ideeën die kennelijk op een afstand van 2000 km elkaar kunnen aanvullen zonder voorafgaande afspraak en zonder iets van elkaars plannen te weten. Voor mij is dit soort synchroniciteit een wonder.

Einde van drie musketiers

Misschien kan de trouwe lezer zich nog herinneren dat ik schreef over het weerzien met mijn twee vroegere klasgenoten P1 en P2. Toen vermeldde ik al dat P1 leed aan een nare terminale ziekte. Ondanks dat bleef hij alle keren dat ik hem zag opgewekt maar daarnaast realistisch. Hij wist dat er geen kans was op genezing (al gebeuren er op dit gebied soms wonderen) en hij had besloten niet te gaan voor verdere behandeling maar zoveel mogelijk nog te genieten van wat nog restte van zijn leven.

De laatste keer dat ik hem zag, samen met P2 en diens zoon, bij hem thuis met zijn gastvrije vrouw, was hij nog steeds zijn vrolijke, hartelijke zelf. Hij had nog plannen om een boek te schrijven over zijn veelbewogen leven en ik bood aan om dit voor hem op te schrijven, als hij het zou inspreken op een recorder of iets dergelijks (zelf schrijven was voor hem niet meer haalbaar). Hij vond dat een goed plan. Bij ons afscheid stonden P1 en P2 en ik voor zijn leuke woning midden in Harlingen. ´Ga ik je nog wel zien in april 2023?´ vroeg ik bezorgd. ´Zeker weten,´ antwoordde hij toen opgewekt en P2 verzekerde mij ook dat we elkaar zeker gaan weerzien. ´De drie musketiers, ´ grapte ik toen, maar ik kreeg op dat moment al een intens triest gevoel over me.

Intussen zit ik al maanden meer dan 2000 km bij beide P´s vandaan. P2, die een veel hechtere vriendschap heeft met P1 dan ik, heeft me op de hoogte gehouden van het wel en wee van P1 en ook P1 belde me een keer en schreef me weleens een appje hoe het met hem ging. In de laatste berichten die hij me stuurde schreef hij dat hij opgewekt zou blijven tot zijn laatste jointje en dat hij iets van mij zou meenemen op zijn reis (nadat ik hem een vredige reis had gewenst).

NB. Ik geloof dat iemand die overlijdt zijn lichaam verlaat en overgaat in een ander bewustzijn. Maar ik weet dat beide P´s daarin niet geloven. Zij denken dat er niets is na de dood. Hierover kan je discussiëren, maar het heeft geen zin. Wat mijn zienswijze voor mij enigszins bevestigde is een artikel dat ik een tijd geleden las in de Volkskrant. Hier was een wetenschapper (cardioloog Pim van Lommel) aan het woord die bevestigde wat ik geloof met argumenten over wat hij heeft meegemaakt en gehoord van mensen die terugkeerden uit een ´bijna dood ervaring´. Van Lommel ontdekte dat het mogelijk is dat er sprake is van een bewustzijn dat voortleeft, ook als er geen sprake meer is van een hartslag of hersenactiviteit, iets wat doorgaans wordt bestreden door andere wetenschappers.

Enfin, ik ga hierover niet in discussie met mijn beide schoolvrienden of mijn webloglezers. Maar ik waardeer het dat P1 serieus inging op mijn wens dat ik hem een vredige reis wenste. Er is wel meer dat ik waardeer in hem. Zoals het feit dat ik hem niet één keer heb horen klagen over pijn hier of daar. En dat hij oprecht blij was dat ik nog wel gezond was. Ik heb lange tijd helemaal geen contact met hem gehad, maar de laatste jaren dat hij het contact met mij hervatte zijn voor mij van grote betekenis geweest. Hij nam (ik weet niet hoeveel jaren geleden alweer) contact met me op door middel van een reactie in mijn weblog. Via mijn weblog had hij me opgespoord. Daarna hebben we elkaar enkele keren gesproken en die keren zijn op een hand te tellen. Maar al die gesprekken zijn in mijn herinnering gebleven en hebben betekenis voor mij gehad.

Maar nu is zijn einde hier op aarde echt nabij. Hij heeft een euthanasie gepland, morgen om 11 uur. P2 bracht me gisteren hiervan op de hoogte. Het bericht kwam bij mij hard aan, ook al wist ik natuurlijk dat dit eraan zat te komen. Hij zou nog gebeld kunnen worden tot vanavond 22 uur. Gisteren was ik in dubio of ik nog zou gaan bellen. Dan komt direct de gedachte in me op dat ik maar één van zijn vele vrienden ben in de enorme vriendenkring die hij inmiddels opgebouwd heeft. Hij is iemand die werkelijk geïnteresseerd is in mensen en contacten en vriendschappen intensief onderhoudt. Maar wat beteken ik voor hem te midden van al deze contacten? En in hoeverre heeft iemand die morgen zijn dood gepland heeft behoefte aan telefoontjes van mensen?

Vandaag bedacht ik me dat ik niet voor niets het bericht heb gekregen dat hij gebeld kan worden tot 22 uur vandaag. Misschien vindt hij het fijn als veel mensen afscheid van hem nemen. Hij is een heel sociaal en nostalgisch persoon.

Ik heb besloten om te bellen, ook al vind ik dat moeilijk en weet ik niet wat ik zal gaan zeggen. Op het moment van zijn geplande overlijden morgen wil ik aan hem te denken. Na zijn dood wil ik een condoleance kaart te sturen naar zijn vrouw. Met het verzoek om mij haar telefoonnummer te geven in het geval dat zij het schilderij dat ik van P1 maakte werkelijk graag van me wil aannemen (zoals P1 mij verzekerde). Dan kan ik haar bellen in april om een tijdstip af te spreken waarop ik haar het schilderij zal brengen.

olieverf 40 x 40. Zo zag ik hem vanaf het zijspan op de motor zitten. Ik stel me voor dat zijn vrouw hem ook zo kan hebben gezien op één van hun vele trips op de motor. Daarom hoop ik dat zij het schilderij mooi vindt en het wil hebben.

Ik heb rond 11 uur P1 gebeld. Hij nam niet op. Ik ga hem vandaag nog één keer bellen. En morgen om 11 uur ben ik in gedachte bij hem. ´Goede reis, P. Ik ga jou missen. Hoe moet het nu verder met de drie musketiers ??´

Optocht viel tegen

Toen we ons huis verlieten zagen we al mensen in groepen uit de lift komen aan het einde van onze straat. Ze kwamen van de parkeerplaats beneden en waren op weg naar de optocht die vanaf 17 uur zou plaatsvinden. Wij liepen mee in een stoet die opliep naar het centrum van het dorp.

We hadden van tevoren besloten dat wij het spektakel wilden gaan zien vanaf de Calle de Malaga. Toen ik zoveel mensen zag lopen, waaronder ik vooral volwassenen opgewonden en luid hoorde praten, terwijl ik op veel gezichten van kinderen juist een wat verveelde uitdrukking zag, zakte mijn animo al enigszins. We probeerden via een zo rustig mogelijke route (een park) bij het ´kattenplein´ te komen.

´Heb jij ook zo weinig zin om te gaan kijken?´ vraag ik Ahmad. Hij heeft inderdaad niet veel zin. Hoe ouder ik word, hoe minder ik me thuis voel in menigtes. ´Ik ben een beetje mensenschuw aan het worden,´ zeg ik.

Op het plein horen we de stoet al aankomen. Langs de kant van de weg staat al een drom mensen te dringen. Het valt me op dat er veel volwassen vooraan staan, luid pratend en meeklappend op het tromgeroffel, terwijl de kinderen tussen de benen van de mensen bukken om snoepjes op te rapen die vanuit de langs rijdende praalwagens gegooid worden. Ik houd mijn camera met gestrekte arm boven mijn hoofd om te kunnen filmen wat er allemaal langs komt rijden. De snoepjes worden op een af en toe venijnige en harde manier de menigte ingegooid en ik moet steeds mijn hoofd afwenden om er geen in mijn gezicht te krijgen. Naast me zie ik een klein meisje op de arm van haar moeder heel bang kijken. Ik ben ook een beetje bang dat ik een duw krijg en met camera en al kom te vallen.

Er komen heel wat wagens voorbij, maar nergens zie ik de drie koningen. Het zijn promotiewagens met disneyfiguren en andere hedendaagse striphelden. Ik zie met mijn camera dat de colonne praalwagens eindeloos is. ´De koningen komen zeker pas aan het einde,´ zeg ik tegen Ahmad die achter mij snoepjes raapt en deze geeft aan een jongetje dat met een serieus gezicht een plastic zak aan het vullen is die zijn vader voor hem vasthoudt. Een paar snoepjes heeft Ahmad ook in zijn eigen zak gestoken.

We besluiten niet langer te wachten op de drie koningen. We lopen naar huis en eten onderweg een paar van de snoepjes. Thuis bekijk ik mijn filmmateriaal en dan besluit ik er geen filmpje van te plakken.

´Het is niet meer zoals het was,´ zegt Ahmad. Het magische is er vanaf. Het is gecommercialiseerd. Elk jaar gebeuren er helaas ook ongelukken waarbij gewonden en zelfs doden vallen.

Vandaag maakten we onze rustige ochtendwandeling.

Er wordt hier goed gezorgd voor de zwerfkatten

Los reyes magos

Hier in Spanje krijgt de kerstman niet zoveel aandacht als in Amerika en sinds jaren ook in veel andere Europese landen. Je ziet wel afbeeldingen van de goedlachse bollerd en ook hangen er uit diverse ramen touwen met poppetjes die kerstmannen voorstellen die langs een touw omhoogklimmen. Maar het heeft verder niet veel betekenis hier.

Des te belangrijker zijn de drie koningen (los reyes magos). Zij zijn het die komen met cadeautjes voor de kinderen. Het is een van oorsprong Andalusische traditie, die echter al jaren voorkomt in ook andere delen van Spanje.

NB Interessant om te vermelden is dat de onlangs overleden paus Benedictus XVI in zijn boek ´de kindertijd van Jezus Christus´ diep is ingegaan op veel christelijke verhalen en tradities. Hij zegt dat volgens het evangelie van Mattheus Melchior, Caspar en Balthasar oorspronkelijk drie wijzen waren die afkomstig waren uit Tartessos (het huidige Andalusië). Later hebben mensen er een ander verhaal van gemaakt en zouden het drie koningen zijn die uit het verre oosten zouden komen. De drie wijzen kwamen met mirre, goud en wierrook met een ´Andalusische geur´.

In vrijwel elk dorp hier komen op 5 januari de drie koningen aan op praalwagens met daarachter nog meer praalwagens met daarin kinderen die verkleed zijn als de drie koningen. Langs de weg staan ook kinderen met hun ouders en er wordt snoepgoed en andere kleine presentjes naar de kinderen gegooid. Op 6 januari is het hier een feestdag, waarop veel mensen vrij hebben en de winkels gesloten zijn. Kinderen kunnen dan spelen met hun cadeautjes.

Vandaag komen de drie koningen ook ons dorp aandoen en wij gaan er vanmiddag heen, zodat ik het kan filmen en fotograferen.

Maar gisteren kwam er voor ons al een pakje, afkomstig van los reyes magos. Het zijn de kinderen van Ahmad die dat jaarlijks sturen. Of we nu in Nederland zijn of hier, elk jaar wordt er precies op tijd een pakket gestuurd met cadeautjes voor zowel hun vader als voor mij. Ik stond te koken toen het pakketje kwam en Ahmad pakte het uit op het keukentafeltje. Voor hem waren het twee t-shirts met opdruk van twee mensen die hij erg bewondert: Blas Infante en Federico García Lorca. Beiden zijn door Franco gefusilleerd. En voor mij een metalen doosje met aquarel potloden van het merk Winsor & Newton (een professioneel merk). Nog nooit heb ik met aquarel gewerkt, maar het lijkt me heel leuk om ermee te experimenteren. Je kan het makkelijk meenemen naar een plekje in de natuur.

Zowel Ahmad als ik waren dit jaar erg ontroerd. We hebben ze een paar keer bedankt voor de attente en schitterende cadeaus. Het raakt mij, omdat het jaarlijkse gebaar van zijn kinderen voor mij betekent dat zij mij in hun hart hebben gesloten, zoals ik hun ook in mijn hart heb gesloten. Ik voel me geaccepteerd door hen en dat vind ik heel bijzonder.

Mijn broer Hans is jarig

Normaal gesproken ben ik niet iemand die veel data onthoudt en daar veel betekenis aan toekent, maar vandaag moest ik toch denken aan Hans, die vandaag 74 jaar zou zijn geworden als hij nog leefde. Maar dat is niet zo. Hij overleed in december 1996, op 47 jarige leeftijd.

olieverf 30 x 40

Vandaag reed ik met Ahmad naar het ziekenhuis van Malaga. Hij moest daar zijn om de operatie die hem beloofd is in het voorjaar van 2022 te ´reclameren´. Hij heeft toen papieren ingevuld voor een operatie, waarbij stenen in zijn blaas verwijderd zouden worden en waarbij ook een stukje van zijn prostaat zou worden afgehaald. Hij tekende allerlei papieren en zou gebeld worden als de hij aan de beurt was.

We werden niet gebeld tot op heden en telkens als ik hem vroeg of hij daar niet achterheen wilde gaan, zei hij me dat hij geen zin had in de operatie. Hij had ook weinig last en gebruikte homeopathische middelen die de prostaat zouden verkleinen en de stenen zouden vergruizen (´chanca piedras´).

Maar sinds een paar dagen heeft hij last. Serieuze last. Na een bezoek aan de huisarts gisteren was hij ervan overtuigd dat het toch raadzaam was om de operatie te ´reclameren´. Daarvoor reden we vandaag naar het ziekenhuis in Malaga.

Als we voor het loket zitten van de administratie waar de reclamaties plaatsvinden ontdekt Ahmad dat hij zijn identiteitskaart in de auto heeft laten liggen. Terwijl hij terugloopt naar de auto om zijn tasje te pakken, zit ik te wachten en ik zie dat de man dat ook doet. Dan begin ik te praten: ´Ik zeg hem dat ik hoop dat de operatie snel kan plaatsvinden. Dat deze operatie al in het voorjaar van het afgelopen jaar gepland stond en dat hij de papieren al heeft getekend en alles en dat hij gebeld zou worden, maar dat dit nooit gebeurd is. Dat hij nu veel last heeft, elke 5 minuten moet plassen en dat er bloed in zijn urine zit.´ Dan begint de man in de papieren te kijken die Ahmad heeft meegebracht. Hij kijk beurtelings op de papieren en in zijn pc. Hij vraagt me of het telefoonnummer van Ahmad nog klopt. Dan loopt hij naar achteren. Als Ahmad terugkomt fluister ik Ahmad in zijn oor dat ik de man ´een peper in zijn kont heb gestoken´. De man komt terug en zegt tegen Ahmad dat hij op 19 januari naar het ziekenhuis moet komen en dan zal zijn bloed worden afgenomen, krijgt hij een echo en heeft hij een consult met de anesthesist.

Opgelucht lopen we weg na allebei de man bedankt te hebben. ´Het is gemakkelijker om voor een ander op te komen dan voor jezelf´, zeg ik tegen Ahmad, als hij mij bedankt. En dan: ´Weet je dat ik net zoveel van jou houd als van mijn broer? Dat is echt heel veel, want ik hield zielsveel van mijn broer.´ Hij weet het en ik weet ook dat hij ook heel veel van mij houd.

Ik was eigenlijk van plan om een schilderij van een beeld te maken (´Transmission´), maar voelde een enorme weerstand om ermee te beginnen. Ik heb besloten mijn plan te veranderen. Bovenstaande foto verdient een schilderij.

Belevenissen op de teraza

Ik zit lekker te lezen op ons terrasje, onder een vandaag wat bleker dan anders zonnetje. Een zonnetje dat echter wel al dapper is blijven schijnen de afgelopen weken zonder een zuchtje wind. Heerlijk.

Ik kijk even over de rand naar de straat, wat ik regelmatig doe, en dan zie ik bij één van de voordeuren aan de overkant een vrouw zwaaien en ze roept ´Felicidades!´ ´Igualmente.,´ roep ik terug en ik zwaai naar haar. Dan zie ik dat zij het helemaal niet tegen mij heeft maar tegen een buurvrouw van haar een paar huizen verderop, die ook tegen haar terug praat met een hartelijke wens. Beschaamd trek ik mijn hoofd naar binnen. Hopelijk heeft de vrouw mij niet eens opgemerkt.

Ik ga weer verder met lezen in Henk van Straten. Intussen hoor ik meerdere stemmen. Meerdere buren zijn nu hun huis uitgekomen en ze staan gezellig met elkaar te keuvelen met opgewekte stemmen. Het klinkt me in de oren als een heerlijk geluid. Als het tevreden gezoem van bijtjes op een mooie zomerdag.

Ik ga weer staan en gluur nog een keer over de rand van ons balkonnetje. Ik zie ze bij elkaar staan, onze buurtjes die misschien al een leven lang in deze straat wonen. Mooi, die buurtcohesie. Ik ga naar mijn laptop op dit stukje te schrijven. Het is wat fris aan deze kant van ons huisje.

Ik ga terug, naar de zon en het licht…..Ahmad zit er al, ook met zijn boek.

Weinig geknal, veel muziek

Juan Lebrón maakte deze mooie nieuwjaarsvideo met met flamenco, gezongen door Miguel Poveda. De beelden zijn prachtig (hoewel met een lage resolutie, dus beter te bekijken in een telefoon) en de tekst ontroerde mij. Ik kon niet alles verstaan maar met behulp van Ahmad begreep ik dat de zanger zijn blinde geloof in God bezingt, omdat zijn hart hem niet bedriegt. ❤

Ik heb gisteren of eergisteren al mijn kinderen gesproken en ging samen met Ahmad vredig van het ene jaar naar het andere. We lagen al om 23 uur in ons bedje en keken alleen om 24 uur even in onze telefoons om ook zijn kinderen een mooi en gezond nieuwjaar te wensen.

Er klonken om 24 uur enkele knalletjes, maar die mochten geen naam hebben. Hier steken mensen weinig vuurwerk af. Wel was er een feestje in de open lucht en de muziek klonk tot in ons dakhuisje. Ahmad gaf me één van zijn wax oordopjes en wij sliepen heerlijk op de vervaagde beat van verre muziek.

Ik wens de weinigen die dit lezen een liefdevol en vooral gezond 2023.

De beste dingen in het leven zijn gratis

Laatst schreef ik een stukje waarin ik bekende weleens geproefd te hebben van alcohol, weed en hasj. Dat is lang geleden en het hield op toen ik 36 jaar oud was. Inmiddels ben ik 72 en leef ik al 36 jaar als geheelonthouder.

Ik wist dat ik met mijn ´bekentenis´ een zwakke kant van mezelf tentoonstelde aan wie het maar lezen wil. En ik wist dat dit misschien niet begrepen zou worden. Dat risico neem je als je eerlijk bent. Ik was niet verbaasd toen ik ineens adviezen kreeg. Kennelijk had mijn bekentenis dat ik nog weleens terugdacht aan de roesjes van lang geleden meer indruk gemaakt dan de rest van het geschrevene en werd alleen daarop gereageerd.

Maar ik ben misschien te eerlijk geweest en te onvriendelijk over mijn eigen rol in het ´drugsverleden´. Ook dikte ik sterk aan dat ik nog weleens terugdenk aan hoe het was om stoned te zijn en dat ik daar zelfs heel soms naar kan terugverlangen. Dat laatste is zwaar overdreven, omdat ik eigenlijk vrijwel nooit denk aan hoe het zou zijn om weer een jointje te roken of een borreltje te drinken. Het kwam laatst in me op toen een goede vriend van mij, die helaas terminaal ziek is mijn opmerking dat hij nog zo opgewekt in het leven stond beantwoordde met de de zin: ´ik blijf tot mijn laatste jointje opgewekt´. Toen dacht ik terug aan hoe het vroeger voor mij voelde als ik geblowd had (mijn zintuigen werden scherper en ik kon meer van bijvoorbeeld muziek genieten of van wat ik om me heen zag). Op dat moment kon ik me voorstellen dat iemand die in de laatste fase van zijn leven zit en die al de nodige pijnstillers moet slikken daarnaast niet vies is van een jointje. Zelf had ik toevallig op dat moment weer last van een steeds terugkerende buikpijn en daardoor kwam het ´vage gevoel van verlangen´ even in me op en dat ´bekende´ ik in mijn weblog. Maar evengoed schreef ik in mijn stukje dat het een voorbijgaand gevoel was geweest en dat ik mezelf bij de kraag had gepakt en, pijn of niet, weer wat was gaan doen.

Ik weet dat ik nooit opnieuw naar de surrogaat troost of verdieping van welke drug dan ook meer zal grijpen. Voor mij is de beste drug die er is: geen drug. Ik zie de dingen graag met een heldere kop. Een kind gebruikt geen drugs en een dier ook niet. Terwijl zowel een kind als een dier zeer ontvankelijk zijn voor wat binnenkomt via de zintuigen. Ik heb in de afgelopen 36 jaar gemerkt dat ik geen drugs nodig heb.

En nu wil ik ook wat dieper ingaan op mijn drugverleden en precies uit de doeken doen hoe het allemaal is gekomen en gegaan. Ik dronk vanaf mijn dertiende jaar. Dat was omdat mijn stiefvader ons al op jonge leeftijd liet meedrinken. Hij vond dat we moesten ´leren drinken´ en moesten leren waar de grens lag. Hij was een norse, humeurige man tot wie ik op jongere leeftijd nooit direct het woord durfde te richten. Maar als hij een borrel op had was hij spraakzamer en vriendelijker en bij die gelegenheden durfde ik zelfs met hem hele discussies te voeren over het leven. Ik heb een drankje vanaf die tijd tot het moment dat ik met drank stopte altijd lekker gevonden

Ik rookte niet tot ik 19 jaar was. Ik kreeg een vriend die al rookte vanaf zijn elfde jaar. Hij blies sigarettenrook in mijn mond en ik inhaleerde de rook als we zoenden. Zo raakte ik gewend aan hem in combinatie met nicotine. Bij zijn afwezigheid, op momenten dat ik hem miste, ben ik sigaretten gaan roken.

Tot mijn 27e jaar rookte en dronk ik wel, maar ik gebruikte geen hasj of andere drugs, terwijl dat in mijn omgeving heel gewoon was. Ik ging om met mensen die hasj, LSD of heroïne gebruikten en kon goed met ze opschieten en me inleven in hun gedachten. Maar ik wilde zelf nooit drugs gebruiken, omdat ik wist dat ik van mezelf al erg gevoelig ben voor het zintuigelijke en buitenzintuigelijke. Ik was bang dat ik er niet tegen zou kunnen en bleef er ver van. Dat bleef gedurende mijn studietijd zo.

Op het moment dat ik afstudeerde begon ik een relatie met de vader van mijn kinderen die op dat moment bij mijn broer woonde. Onze relatie begon met het roken van een joint in februari1977. En we bleven hasj roken tot mei 1986. Ik werd twee keer zwanger en tijdens te zwangerschappen rookte ik niets, maar na de geboorte van Leila en Imran begon ik dan weer. In het geval van Imran duurde dat maar 4 dagen. Hij werd geboren op 4 mei en op 8 mei stierf hij. Hoewel de dokter mij verzekerde dat zijn dood niets met mijn hasjgebruik te maken had voelde ik me zo schuldig dat ik de dag van zijn dood radicaal stopte met hasj en sigaretten.

Daarna volgde een helse periode van intense rouw en verdriet, gecombineerd met afkickverschijnselen. Ik hield vol tot op heden. Ik kreeg nog drie kinderen en na 7 jaar wist ik me te bevrijden uit het huwelijk door met mijn kinderen naar Den Haag te vluchten.

Ik denk er niet aan om weer in de val te lopen van lokkende bedwelmers, waaronder ik ook alcohol reken. Gelukkig zit ik met mijn lief samen op de weg van het op natuurlijke wijze genieten van al het moois wat het leven biedt zonder filter of versterker.