Niet altijd een succes

Zoals jullie weten kijk ik regelmatig filmpjes over hoe te schilderen op YouTube. Daar wordt gezegd door een ‘paintcoach’ dat je elke dag wat moet schilderen en liefst elke dag een nieuw schilderijtje, want dan zou je het meeste leren. Het grootste deel van je werkjes zijn dan studies, die je verder nergens meer voor gebruikt en die in stapels in je atelier blijven liggen.

Ik werk zo niet. Elk schilderij of elke tekening die ik maak heeft een bestemming. Het kan een cadeau zijn of ik wil er zelf naar kijken in mijn eigen huis of ik wil het verkopen. Het weggooien of omgekeerd tegen de muur zetten van een schilderij vind ik zonde van werk en materiaal. Ik heb nog geen enkel schilderij weggegooid of zonder doel weggezet. Dat zal op een keer misschien wel gebeuren, want er komt ooit een einde aan de muren die ik ermee kan vullen.

Zoals ik vertelde heb ik nu twee schilderijen verkocht aan eenzelfde opdrachtgever. Zij heeft de schilderijen voorzien van dure lijsten en liet mij die ook zien. Ik voel me daarmee heel vereerd. Maar over het laatste schilderij dat ik maakte heeft zij haar twijfels. Ze vindt het niet zo op haar ouders lijken als zij zou willen. Toch wilde zij het nemen, omdat zij het anders erg vond voor mij. Ik heb er mijn tijd en aandacht aan besteed. Maar ik heb haar op het hart gedrukt dat ik dat beslist niet wil. Ik wil alleen het schilderij aan haar verkopen als zij er 100 % blij mee is en anders niet. Het kan gebeuren dat een schilderij niet helemaal naar verwachting is. Dus ik heb gezegd: ‘Denk erover na. Laat het desnoods aan je moeder zien, voor wie het een cadeau zou zijn. Als zij het niks vindt, dan wil ik niet dat je het van me koopt’.

Ze zal het me nog laten weten. Ik schilder voor mijn plezier en om mensen blij te maken. Niet voor het geld. Als zij besluit om het niet te nemen, vind ik dat niet erg. Niet altijd kan een schilderij zo worden als de klant het bedoeld had. En alsnog mag zij dan, desgewenst, het schilderij gratis meenemen. Want aan in mijn huis ga ik het niet hangen en de beeltenis van deze mensen (ook al vertoont deze niet de gewenste gelijkenis) verdient meer respect dan in een hoek te staan verstoffen.

Kwetsbaar

Portretschilderen voor je plezier is leuk, maar zodra er een oordeel aan te pas komt van de toeschouwer van dat schilderij, dan komt de kwetsbaarheid van de schilder om de hoek kijken.

Dat zie ik gebeuren bij de schilders in het Rembrandt Project (een serie op tv) en ook bij de schilders van Sterren op het Doek (een andere door mij met interesse bekeken serie). Vooral het schilderen van een portret van iemand legt over en weer kwetsbaarheden bloot. Rembrandt had daar al problemen mee in zijn tijd. Mensen gaven hem opdracht voor een portret, maar wilden daar dan wel zo gunstig mogelijk opstaan. Rembrandt was soms te eerlijk en dat werd niet altijd gewaardeerd door zijn klanten.

En dan is er nog de kwestie of een schilder een schilderij kan maken dat voldoende gelijkenis vertoont met de geportretteerde. De één kan dat beter dan de ander en dat is heel goed te zien in de serie Sterren op het Doek. Wat de schilder ziet, is bovendien niet altijd hetzelfde als wat de geportretteerde en de familie van de geportretteerde zien. Dus er is onzekerheid en kwetsbaarheid over en weer zodra er geportretteerd wordt.

Ik moest dus twee schilderijen maken voor een opdrachtgeefster. De schilderijen zijn bedoeld om een gevoelswaarde te hebben en een herinnering aan een helaas overleden persoon.

Het eerste schilderij ging vrij gemakkelijk en de klant was tevreden na enkele kleine aanpassingen. Morgen komt zij het ophalen. Als zij dan vraagt naar wat het moet kosten, dan begin ik me al direct te schamen. Ik ben niet zakelijk en wat ik maak vind ik moeilijk in een prijs te vatten. Maar gelukkig heb ik op Marktplaats mijn prijzen al vastgesteld. Dus ik noemde gewoon die prijs. Het kost me iedere keer moeite om dat te doen.

En nu was het andere schilderij van haar vader en haar moeder samen ook zo goed als af. Ik liet het via de app aan mijn kinderen zien, zodat zij er een kritische blik op konden werpen. Mijn schoondochter gaf heel goede tips om met name het portret van moeder te verbeteren. Uiteindelijk was ik redelijk tevreden en mijn schoondochter vond het ook goed genoeg om het te laten zien aan de klant (via de app).

Dat deed ik dus met enige hartkloppingen. Wat zou zij ervan vinden? Zou de door mij gefantaseerde achtergrond in de smaak vallen? Wat zou ze vinden van haar geportretteerde vader en moeder, die zij heel goed kent en die ik alleen maar ken van een paar onduidelijke foto’s? Ik moest werken met deze zwartwit-foto:

Het was spannend voor mij om mijn schilderij aan de klant te laten zien. Ik wist al dat ze er zeker wat op zou aanmerken, want ze is daarin heel eerlijk. Ze vond de door mij gekozen achtergrond heel mooi, maar in het gezicht en met name de ogen van haar moeder herkende zij haar moeder niet. Zij en haar zus keken er goed naar en gaven me een heel duidelijke aanwijzing over hoe ik de verhoudingen in het gezicht van moeder verkeerd had geschilderd. Ik heb het nu aangepast en daarover was zij tevreden. Het is toch iedere keer weer zoiets als een ‘bevalling’. De geboorte dan een schilderij. Het geluk met olieverf is dat er altijd overheen kan worden geschilderd. Verkeerde verhoudingen en andere zaken kunnen nog verholpen worden. Dat kan niet met eenmaal genomen foto’s of eenmaal geboren kindjes.

Als de klant tevreden is, zal ik het schilderij in dit weblog tonen. Na dit schilderij wil ik weer even vrij gaan schilderen. Misschien iets uit het leven zelf en niet meer van een foto. Even zonder druk bezig zijn voor mezelf. En hopelijk genieten van lenteweer, dat naar verwacht wordt dit weekend eindelijk zal beginnen.

Nog een opdracht

Ik had mijn canvas al voorzien van een onderlaag en ik wist al welke achtergrond ik zou kiezen voor het schilderij dat ik in opdracht ga maken. Maar gisteren kreeg ik een nieuwe opdracht. Of ik eerst haar vader wil schilderen op zijn kantoor. Dat schilderij zal in haar kantoor komen te hangen met een lijst. Of ik dat eerst wil maken en daarna pas het schilderij van haar beide ouders.

Ja, dat kan. Ik moet het doen met een foto via de whatsapp, maar de foto is redelijk duidelijk. Het schilderij moet in een vrij groot formaat, 50 x 70.

Ik heb de opdracht natuurlijk aangenomen, omdat ik het de klant gun om een mooie herinnering te hebben aan haar helaas overleden vader. Ik wil het vertrouwen dat ze in me heeft niet beschamen en er echt iets van maken dat zo mooi mogelijk is. En dat geeft toch wel enige gezonde (is het wel gezond?) spanning.

Vanmorgen stuurde ik direct na het ontbijt een mail naar drukkerij Morgenstond om te vragen of de kantoorfoto van vader in A3 formaat kon worden afgedrukt. In de titel van het bericht schreef ik in haast ‘PDF bestand afrukken in kleur’. Ik kreeg als antwoord: ‘Ik zou het wel willen, maar er zit geen bestand bij’. Ik was dus de bijlage vergeten mee te sturen. Dat heb ik alsnog gedaan. Tot zover over ‘een beetje nerveus zijn voor deze opdracht’. Maar goed, ik heb het grote canvas van 50 x 70 inmiddels voorzien van een onderlaag en ga vanmiddag of morgenochtend de fotoafdruk ophalen om na te schilderen.

Waarom doe ik mezelf dit aan? Niet voor het geld in ieder geval. Ik wil echt graag dat iemand blij is met een herinnering aan een overleden persoon of een anderszins geliefd persoon. Daarom ga ik mijn uiterste best doen.

Zelf zou ik wel willen dat ik zo een herinnering had aan mijn overleden zoontje Imran. Geboren op 4 mei 1986 en overleden op 8 mei 1986. Ik heb niet eens een foto van hem en moest uit mijn herinnering dit portretje van hem tekenen om nog een beeld van hem te bewaren. Voor mij zal vier mei altijd in het teken staan van het herdenken van de dood van dit kleine mannetje, dat maar vier dagen in dit leven was.

Imran