Mijn broer wordt nog steeds herdacht

Elk jaar is er op17 december in Moskou een plechtigheid om de 6 rodekruismedewerkers te herdenken die in hun slaap vermoord werden in een ziekenhuis in aanbouw in Grozny (Tsjetsjenië). Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) werkt daarnaast aan een internetpagina waarop alle overal ter wereld in het veld omgekomen medewerkers van het Rode Kruis worden herdacht.

Ik kreeg een mail van hun contactpersoon of ik enkele dingen die men schreef over mijn broer wilde nakijken en eventueel verduidelijken. Hij vroeg mij het volgende:

´Ik heb daarom de volgende specifieke vragen aan jou, Shabnam:

Toevoegen van de naam “Shabnam Theunissen”, indien jij dat wenst

ICRC vraagt verder:

of we Hans’ geboren naam “Johan Joost Theunissen” ook zouden moeten vermelden, en wellicht nog aangeven dat Hans werd geadopteerd.

of bekend is waarom Hans van psychologiestudie naar constructie overging, en of we dat zouden moeten vermelden´

Ik keek wat men toe nu toe vermeldde over Hans op de website. En ik zag dat er wat dingen fout vermeld staan. Dat ook de aanname dat Hans geadopteerd zou zijn natuurlijk niet klopt, maar wel begrijpelijk is, omdat voor buitenstaanders nooit duidelijk is geworden dat Hans niet de zoon is van Elkerbout. Dat is dan ook iets dat mijn stiefvader en moeder nooit naar buiten hebben willen brengen. Zelfs op zijn grafsteen staat geschreven: ´our son´.

Ik heb de volgende reactie gegeven:

´Hans was not born in Utrecht, but he was born in Soekaboemi in Indonesia on the 4th of januari 1949. He studied psycholgy in Utrecht and from then on kept on living there.

He was born under de name of Johan Joost (Hans) Theunissen, son of Johanna Josta van der Schaaf and Adriaan Cornelis Theunissen. His parents divorced when he was five years old and his mother remarried Johan Gerard Elkerbout. That is why the surname of Hans was later changed in ´Elkerbout´. He was not adopted but he was my beloved brother. I am born as Monique Theunissen on 22 october 1950. They changed my surname in Elkerbout as well, but I rechanged the name when I was older in the name of my real father A.C. Theunissen who is also the real father of Hans (Johan Joost). Ik changed my forename as well (in Shabnam). My brother Hans didnot change his name but kept the surname of our stepfaher.

My brother Hans and I both have our masters degree in psychology. Hans didnot work as a psychologist. He was more of a practical person and he did like to work with his hands and build things. He was an autididact in matters of construction of all kind. 

The partner of his last years said about Hans: ´When Hans committed at something, he gave it his all´. As his sister I fully agree with that.´

Toen ik later mijn eigen woorden teruglas, besloot ik Ad Beljaars (momenteel mijn contactpersoon bij het Rode Kruis) te bellen. Om hem te zeggen dat ik het weliswaar nodig vond om de juiste info te geven omtrent Hans zijn geboortenaam en geboorteplaats, maar dat ik het niet nodig vond om dat op de website te vermelden. Dat ik er vrede mee heb dat de naam van Hans vermeld blijft op de website zoals die er nu staat (Hans Elkerbout). Omdat het in wezen niets uitmaakt hoe hij heette. En dat al het andere dat over hem geschreven staat (over hoe hij was) wel klopt.

Het was een fijn gesprek, waarin over en weer dingen duidelijk werden.

Mijn lieve broer Hans

Vandaag kreeg ik onverwacht een mail:

Dear Ms Shabnam Theunissen,

I allow myself to write to you on behalf of the International Committee of the Red Cross (ICRC).

As every year, the ICRC team in Moscow Delegation and special invitees gathered on 17th December 2021 to remember the tragedy and sacrifice of colleagues killed in Novie Atagi, Russia in 1996. 

We feel important to convey to you that memory of your late brother Hans is not forgotten and Rememberance Day has a deep meaning for all the ICRC.

The video of the commemoration event can be downloaded and watched here: https://we.tl/t-ZRuX7cUbcu

With heartfelt thoughts and warm regards,

Martin Schüepp

————————
Martin Schüepp
Regional Director for Europe & Central Asia
International Committee of the Red Cross (ICRC)
19, Av. de la Paix, 1202 Genève, Suisse
Tel. +41 (0)22 730 32 61

De warme woorden deden me goed. Toevallig moest ik enkele dagen geleden heel sterk denken aan mijn broer. Niet zozeer een speciale gebeurtenis met hem kwam in mij op, maar het gevoel dat ik als zusje bij hem had, toen ik klein was. Beschermd door zijn liefde als grote broer in een gezin dat verder koud en zelfs vijandig was. Hij gaf me het gevoel dat er toch van me gehouden werd, wat ik nu ook ervaar met mijn kinderen en met Ahmad. En ik hield zielsveel van mijn broer, had alles voor hem over.

Natuurlijk heb ik de video direct gedownload en ik zette hem op YouTube om hem hier te kunnen delen. Meer dan ik verwacht had, was ik ontroerd en voelde ik tranen over mijn wangen biggelen. Het lijkt wel of ik mezelf dat alleen toesta bij beelden. Vooral toen ze de witte linten ophingen. Het filmpje is verder niet eens zo interessant, hoewel ik de woorden die gezegd worden erg mooi vind en universeel geldend. Je ziet veel beelden van de sprekers, die iets ter herdenking wilden delen. Ook beelden van de gewonden in het ziekenhuis en de Rode Kruis werkers die hen verzorgden. Geen beelden van mijn broer, die bezig was met het leiding geven aan de verbouwing van het pand, waarin het ziekenhuis gevestigd was. Hij werkte hard om het allemaal af te hebben voordat het nog meer zou gaan vriezen. Hij leefde samen met de andere Rode Kruis werkers in het ziekenhuis. In de nacht van 17 december werd hij met de 5 andere werkers in zijn slaap door zijn hoofd geschoten.

In memoriam Hans Elkerbout

En ik ben blij dat ze dit jaar deze foto, die ik naschilderde, hebben gebruikt van Hans. Zoveel mooier en vrolijker dan die van vorig jaar.

Eerst hadden ze deze foto. Die vind ik ook mooi, maar zo triest?

Mijn lieve broer Hans

Olieverf 30 x 40, gesigneerd met fout jaartal ? Vergat even dat het alweer 2021 is

Laatst ging ik naar de speeltuin met mijn kleindochter, zij met haar fietsje zonder zijwielen. Het begon te miezeren, maar zij had het zo naar haar zin dat we alsnog verder liepen naar een andere speeltuintje in haar buurt. Een moeder met twee kleine zoontjes liep met me mee. Ondanks de regen gunde zij haar zoontjes ook nog wat meer pret. Het ging harder regenen en die moeder ging naar huis. Maar ik liet me overhalen om te blijven. Ik schuilde even onder een boom, wat niet erg hielp. Mijn sportschoenen waren doorweekt, maar het kon me niets schelen. Later werd het weer droog en droogden we langzaam weer op, terwijl mijn energieke kleinkindje haar ‘moves’ op de fiets liet zien. Rijdend vanaf een helling en dan heel goed ook weer remmend. Ik filmde het op mijn mobiel. Ineens hoorde ik een dreigend gesis vlak achter me. Een zwanenechtpaar met vier opgeschoten jongen was opzij van de speeltuin aan het eten van de plantjes tussen het gras. Ze waren inmiddels verder opgeschoven en wilden verder eten in de speeltuin. Ik stond kennelijk in de weg. Ik schrok en keek om, waar ik de sissende zwaan vlak achter me zag. Ik deed haastig een flink aantal passen naar voren en zei: ‘Sorry, zwaan’. Ik was blij dat ik er als 70-jarige zonder kleerscheuren en verwondingen vanaf kwam.

En dat deed me terugdenken aan heel vroeger, toen ik nog maar drie jaar oud was en met mijn anderhalf jaar oudere broer in een speeltuin In Vught was. We waren er met zijn tweeën heengegaan zonder onze moeder (dat kon toen nog; we waren de hele dag buiten zonder moeder). Het regende en ik had het eigenlijk niet zo naar mijn zin, weet ik nog. Alles was nat en er viel weinig te spelen. Maar Hans had het wel naar zijn zin, want hij was aan het spelen in een ‘vliegtuig’ dat op het speelterrein stond. Je kon daarin zitten en dat vond hij wel leuk. Op een goed moment kreeg hij honger en vroeg hij mij of ik even naar huis ging om boterhammen voor hem te halen. En dat deed ik. Want ik was gek om mijn grote broer en keek erg naar hem op. Toen ik thuis kwam, was mijn moeder een beetjes boos op Hans. Ze zei: ‘Hansje, hoe kon je nu je kleine zusje in haar eentje over het (onbewaakte) spoor naar huis laten gaan voor brood’. Dat was Hans, mijn lieve broer. Ik was dol op hem, maar hij had het niet in zich om me te beschermen tegen gevaren. Dat moest ik zelf doen. Alsnog zijn er weinig mensen van wie ik zoveel heb gehouden als van mijn broer. Ik mis hem. Hij krijgt een lijst en hij komt in de woonkamer te hangen.

Mijn broer is herdacht in Moskou

Na zoveel jaren is er een bijeenkomst geweest in Moskou, waarin mijn broer en andere Rode Kruis medewerkers (die in december 1996 een stierven door geweld) werden herdacht. Er waren niet veel aanwezigen. Wel een mooi initiatief te midden van een wereld waarin zoveel mensen een zinloze dood sterven. Zoveel mensen verdienen deze aandacht, maar krijgen die niet ?.