Zaterdag is het weer zover. Dan is het slachtfeest (eid ul akbar), een feestdag voor moslims. Het verhaal erachter vind ik mooi. In mijn eigen woorden naverteld gaat het als volgt:

Ibrahim (Abraham) krijgt van Allah de opdracht om zijn zoon Ismael te offeren. Zonder zich het waarom daarvan af te vragen wil Ibrahim doen wat Allah hem opdraagt, want hij twijfelt niet aan het woord van Allah. Hij vertelt het aan zijn zoon Ismael, die ook onmiddellijk vindt dat zijn vader Allah moet gehoorzamen en zich daarvoor vrijwillig beschikbaar stelt. Als Ibrahim en Ismael op weg zijn naar de plaats waar de vader zijn zoon zal gaan offeren, worden beiden geplaagd door de influisteringen van de Shaitan (duivel). Deze suggereert dat de hele opdracht waarschijnlijk een zinsbegoocheling is. Want hoe zou een liefhebbende God aan één van zijn schepselen zo een absurde en wrede opdracht kunnen geven! Shaitan probeert op zowel vader als zoon in te praten met zijn verraderlijke argumenten. Tot Ismael het zat wordt en een steen naar de duivel werpt. De steen raakt zijn ene oog en sindsdien is de duivel dan ook eenogig. Als ze uiteindelijk bij de plaats komen waar Abraham Ismael wil gaan offeren, gaat Ismael braaf op een steen liggen, klaar om gedood te worden door het zwaard van zijn vader. Maar het vlijmscherpe mes lijkt ineens heel bot te zijn en Ibrahim komt met geen mogelijkheid met het mes door de plek heen waar de slagader van zijn zoon zich bevindt. Ibrahim werpt het mes teleurgesteld weg en ziet tot zijn verrassing dat het nu ineens zo scherp is dat het een rots met gemak doorklieft. En dan ziet hij plotseling een schaap en krijgt de inspiratie van Allah swta dat hij in plaats van zijn zoon dit dier mag offeren.
Ik vind het een mooi verhaal, omdat het mij ontroert dat Ibrahim Allah zonder bedenkingen wilde gehoorzamen, ook al ging dat in tegen de liefde die hij ook voelde voor zijn zoon. Dat is iman (geloof) ten top in mijn ogen en komt neer op een diep en zeker ‘weten’ dat Allah er is en dat Allah niet anders dan Rechtvaardig kan zijn, in weerwil van al ons ogenschijnlijk ‘verstandig’ redeneren met het beperkte brein dat wij hebben. Onze rationele kennis kan gevat worden in een kopje, maar de kennis van ons hart omvat veel meer ruimte.
Het is een onderdeel van de bedevaart (hadj, een reis die iedere moslim minstens eenmaal in zijn/haar leven moet maken indien daartoe middelen zijn) in de islam dat mensen stenen gooien naar een pilaar. Dit symboliseert datgene wat Ismael deed, toen hij een welgemikte steen naar de duivel wierp. Ik was daar ooit bij (in 1999) en heb toen gezien dat het er rommelig en ruw aan toe gaat bij dat stenen gooien.
Verder is het gebruikelijk na afloop van de bedevaart een dier te slachten, wat het verhaal van Ibrahim en de gelukkige afloop daarvan symboliseert. Dit slachten van dieren doen niet alleen moslims die op bedevaart zijn, maar moslims over de hele wereld houden zich aan het gebruik. Soms slacht men met een groep mensen gezamenlijk een groter dier (een koe of een kalf). Soms worden er individueel of per gezin kleinere dieren geslacht, zoals schapen of geiten. Het is daarbij regel dat je een derde deel van het vlees voor jezelf houdt, een derde geeft aan familie en buren en een derde afstaat aan de allerarmsten. En dan is het natuurlijk belangrijk dat je niet het beste stuk voor jezelf houdt.
Ik heb nooit veel begrepen van dit gebruik. Het wordt niet genoemd in de 5 verplichte zuilen van de islam en ik heb dan ook nog nooit een dier geslacht (of laten slachten, zoals dat in de praktijk meestal gebeurt). Wel krijg ik jaarlijks van mijn buren een schapenpoot, want zij leven deze traditie wel na.
In Mecca heb ik na het slachtfeest op straathoeken stukken van kadavers zien liggen. Huid en afgedankte stukken vlees die aan het wegrotten waren. Niet iedereen benutte dus elk deel van het offerdier. Die taferelen gaven mij geen goed gevoel.
Het extra slachten van dieren in een weldoorvoed land als het onze, waarin de vleesconsumptie toch al hoog is zie ik niet als een daad van liefde. Het gedeelte van het vlees dat naar armen zou moeten gaan, gaat in de regel niet werkelijk naar armen, vrees ik. Want hoe kan men bijvoorbeeld een dakloze blij maken met een stuk rauw vlees?
Met andere woorden: ik ben moslim, probeer me in ieder geval aan de vijf zuilen van de islam te houden, maar…….ik heb nooit veel begrepen van deze traditie.
Wat ik alleen wil onthouden uit dit verhaal: het blinde geloof en het blinde vertrouwen dat Ibrahim en zijn zoon hadden in Allah de Almachtige. Dat vind ik mooi en naar dat voorbeeld wil ik graag leven.