Tijdens mijn studie had ik veel te maken het het toen populaire groepsgebeuren. Ik moest zelfs een aantal van die “groeigroepen” of “sensitivitytrainingen” bijwonen in het kader van mijn studie. Groepstherapie was hot en om je daarin te kunnen bekwamen moest je dat soort groepservaringen zelf hebben ondergaan. Zo kon het zijn dat ik allerlei groepen bijwoonde, waar geschreeuwd werd, waar je geblinddoekt door een ruimte moest lopen, waar je elkaar steeds dichter moest naderen, terwijl je elkaar strak in de ogen keek en andere geforceerde oefeningen om dichter bij je authentieke zelf te komen. Ik heb daar heel wat zien gebeuren en zelfs een keer meegemaakt dat iemand zozeer werd afgebroken en neergehaald in een groep dat deze zich later van een flat stortte. Het waren in mijn ogen gevaarlijke experimenten. Het slagen van een dergelijke groep valt of staat met de deskundigheid van de begeleiders ervan. En dat die niet altijd even groot was zag ik toen wel. Want ik mag naïef zijn, voor dat soort dingen bleek ik een extra zintuig te hebben. Om een groep goed te kunnen begeleiden moet je werkelijk onvoorwaardelijk houden van elk groepslid en de mensen accepteren zoals ze zijn. Om mensen goed een spiegel te kunnen voorhouden moeten je eigen ego en je eigen “hangups” je niet in de weg staan. En waar dat wel het geval is, moet je je daar bewust van zijn en daar eerlijk naar kunnen kijken en daar eerlijk over kunnen communiceren. De therapeut is geen “tabula rasa” (onbeschreven blad).
Sommige groepsleiders maten zich een goeroe-achtig karakter aan en lieten zich op die manier ook eren door de groepsleden, die zich vaak gedroegen als verdwaalde schapen. Een gevaarlijke situatie, waarin machtsmisbruik gemakkelijk zijn lelijke kop opsteekt.
Gelukkig hoefde ik niet te betalen voor deze groepssessies, maar al in die tijd kon men rijk worden van deze handel in groepservaringen op een wat dieper en spannend niveau. Er kwamen zoekers op af uit allerlei richtingen, maar helaas ook mensen die eigenlijk serieus professionele hulp nodig hadden. De groepstherapeuten waren in de regel niet eens gediplomeerd om zich te bemoeien met de verwarring die een menselijke geest kan teisteren. Het vak groepstherapeut was onbeschermd. Iedereen kon zich zo noemen. Je populairiteit hing af van de naam die je had gemaakt in dat wereldje, waar het een “ons kent ons gebeuren” was.
De handel in spiritualiteit, waarvan vele vormen van groepstherapie nog steeds een uitwas vormen (naast andere vormen van groepstherapie die wel verantwoord zijn en meestal plaatsvinden binnen de GGZ) vindt nog steeds plaats en heeft zich uitgebreid. Reiki, meditatietrainingen, spirituele trainingen, opleidingen tot life coach, paranormale trainingen, ja zelfs psychologische trainingen samen met je hond…Er is een eindeloze rij trainingen waarin spirituele vooruitgang, meer geluk en meer gezondheid worden beloofd. Wat ze gemeen hebben is dat ze veel kosten.
Ik ben sinds 16 jaar soefi. Ik kan me dagen, middagen, weekenden en weken herinneren die ik samen doorbracht met andere soefileerlingen (murids) en waar wij ons laafden aan de kennis van onze meester, de murshid. Het was allemaal gratis. Je bracht wat eten mee, als je dat wilde of je bakte een cake. Maar niemand hoefde te betalen voor de spirituele kennis, die als een een handvol diamanten naar je werd toegeworpen. Van heinde en ver kwamen mensen om dit te mogen meemaken.
En nu? Wat zie ik? Gelukkig niet bij mijn murshid, sheikh Nazim in Lefke (Cyprus), die nog steeds mensen uit alle delen van de wereld gratis in zijn huis onthaalt. Maar elders, op internet……… “Soefisheikhs” die cursussen organiseren “om spiritueel te ontwaken”. Voor €250 mag je deelnemen, maar als je komt moet je wel die dag vasten en een Koran en een tasbih (soort rozenkrans) meenemen. De handel in spiritualiteit breidt zich steeds verder uit.