Taalexpressie

Leuter, babbel….Zo zie ik zelf mijn stukjes. Ik klets maar wat aan in zo simpel mogelijk Nederlands. Aldus vloeien de zinnen zo uit mijn toetsen. Vroeger heb ik ingewikkeldere dingen geschreven, o.a. voor mijn studie. Ik heb zelfs een onderzoek gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift ´Gedrag´ in de jaren 80. Een onderzoek naar de invloed van feedback op het gedrag van mensen, dat ik zelf had opgezet, uitgevoerd en verwerkt met behulp van statistische berekeningen. Het zijn dingen die ik gedaan heb en waarop ik terugkijk met de gedachte dat ik dat toen zo deed, omdat het van mij verlangd werd in mijn studie en gedurende mijn kortdurende werkzaamheden aan de universiteit daarna.

Maar echt met plezier deed ik het niet, schrijven voor een beperkt intellectueel publiek in een vakjargon. Ik had na mijn studie mijn buik vol van het academische gezwam. Dat zal ook vast de reden zijn dat ik er toen voor koos om met een analfabeet te trouwen. De manier waarop die man dacht en zich uitte was toen voor mij heel verfrissend. Geen oeverloos geanalyseer, zoals ik dat gewend was van mijn vroegere medestudenten.

Daarna volgde voor mij een periode van 0,0 intellectuele input. Ik las 16 jaar geen enkel boek en stortte me alleen maar op het grootbrengen van de kinderen en daarnaast het constant rekening houden met de wanen van de schizofrene man met wie ik toen leefde. Ik had alleen al daaraan een dag- en nachttaak en soms vroeg ik me af of ik mogelijk daarvoor psychologie had gestudeerd. In mijn werk had ik het niet nodig, want ik deed binnen de schooltijden van de kinderen het ene ongeschoolde werk na het andere om aan geld te komen. Dat was overigens op zichzelf een leerschool. Maar boeken las ik niet. Mijn ex-echtgenoot kon niet lezen en hij kon het absoluut niet verdragen als ik wel een boek las. Hij werd zelfs een keer zo boos op een boek in mijn handen dat hij het door de kamer smeet. Het was nota bene een kookboek, waarin ik een recept aan het zoeken was om voor hem te bereiden. Maar alsnog kon hij het niet aan om mij te zien lezen terwijl hij dat niet kon. Het kookboek lag helemaal uit elkaar. Jaren later heeft mijn lieve Ahmad het voor mij gerepareerd door het opnieuw te binden met een speciale lijm.

Al die jaren las en schreef ik niet, of het moesten brieven zijn voor onze gezinsadministratie, die ik natuurlijk moest bijhouden of bezwaarschriften over het één of ander. Het resultaat was dat ik mijn intellectuele vernisje steeds meer kwijtraakte. Daarbij komt dat ik er echt niet van houd om de dingen moeilijker te formuleren dan nodig is. Ik houd het graag simpel en wil spreken en schrijven in een klare taal die voor iedereen begrijpelijk is.

Bij Ahmad is zijn leven juist ´andersom´ gegaan. Hij komt uit een dorp, Arrahal, waar de mensen bekend staan om hun nogal grove en simpele taalgebruik. Daartussen was hij een gevoelige jongen, die opgroeide in een agrarische omgeving die hem erg inspireerde. Hij was leergierig op het gebied van vrijwel elk onderwerp. Met name het leven van planten en dieren, maar ook geschiedenis. Terwijl de jongens om hem heen wat zaten te lanterfanten in hun vrije tijd, zat hij met zijn neus in boeken. Ook al moest hij vanaf jonge leeftijd werken en heeft hij geen middelbare school afgemaakt, hij bleef boeken lezen en ook later praktijkdiploma´s halen. Hij bleef zijn hele leven een boekenwurm en soms noem ik hem voor de grap ´wandelende encyclopedie´, omdat het lijkt of hij een bibliotheek in zijn hoofd heeft en over elk onderwerp dingen kan vertellen en zelfs citaten kan geven. In mijn ogen moet hij erg intelligent zijn en had hij ver kunnen komen als hij de kans had gekregen te studeren.

Ahmad is een begenadigd schrijver. Via mails heeft hij in drie maanden tijd mijn hart weten te veroveren en dat was dan ook nog in een vertaalde vorm. Ik vertaalde zijn mails in het Engels met de Google vertaalmachine. Als je Spaans letterlijk vertaalt in het Nederlands, dan komt het heel formeel over. De Engels taal leent zich beter voor een letterlijke vertaling uit het Spaans. Ahmad heeft ook een boek weten te schrijven dat erkend is als een wetenschappelijk geschiedkundig werk.

Ahmad kan dus goed schrijven en veroverde mijn hart via zijn mails, die hij schreef vanuit zijn hart. Maar waar hij tegenwoordig moeite mee heeft is dat als hij iets begint te schrijven over een bepaald onderwerp, dat hij dan heel gauw belandt in te veel uitleg en te veel getheoretiseer. Hij haalt er dan citaten bij van geleerden en wijzen, etc. Het is voor hem heel moeilijk om zomaar iets te schrijven zonder te verzanden in dat getheoretiseer of veralgemeniseer. Hij wilde bijvoorbeeld iets schrijven over zijn godsbeleving en deed daar laatst een poging toe. Maar het werd een stuk met een grote onnodige inleiding en veel algemeenheden en ook weer voetnoten en citaten. Ik las het en ik zei: ´Nu weet ik nog niets over jouw persoonlijke beleving van God.´ ´Klopt,´ zei hij en hij baalde er enorm van. Het lukte gewoonweg niet om een heel persoonlijk stukje te schrijven en niet onnodig uit te weiden door middel van verklaringen.

Toen kwam hij ineens op een idee. ´Ik ga de stukjes schrijven als een soort brieven aan jou, ´ zei hij. Ik heb nu twee mails van hem gehad en ja hoor, in die mails schrijft hij precies op de manier die ik bedoel en hoe hij dat zelf ook wil. Hij beschrijft hoe hij geïnspireerd werd als jongen door wat hij meemaakte in de natuur op het land en hoe dit voor hem zijn godsbeleving is gaan bepalen, een beleving die niet strookte met wat hij om zich heen en op school hoorde van de paters en in de kerk. Ik zie in zijn mails dat hij zijn eigen toon daarin heeft gevonden. Geen verwijzingen naar wijze mannen die het nog beter weten maar gewoon zijn eigen woorden. Hij heeft een mooie poëtische stijl van schrijven. Helaas is mijn Spaans nog steeds niet toereikend om alle woorden die hij gebruikt te herkennen, maar daarvoor helpt de vertaalapp. Kennelijk kan hij zich tegenover mij goed uiten en daar ben ik trots op.